moodle چیست؟

moodle مخفف عبارت “Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment” به معنای محیط آموزشی پویا و شی‌گرای ماژولار می‌باشد. مودل یک سیستم مدیریت یادگیری (LMS) و developmentive  (توسعه بخش) می‌باشد که برای راه‌اندازی آسان‌تر آموزش از راه دور (long-distance education) و برنامه‌های یادگیری آنلاین ایجاد شده ‌است. با استفاده از این پلتفرم مربیان کلاس مجازی می‌توانند website خصوصی خود را با دوره‌های آموزش آنلاین ایجاد کنند و برنامه‌های کلاسی خود را در آدرس سایت خودشان برای کاربران و دانشجویان خود فراهم کنند بعنوان مثال اتصال به adobe connect با moodle بسیار رایج است.

این نرم‌افزار با زبان PHP نوشته شده است که تحت مجوز عمومی GNU توزیع شده ‌است و کاملا آزاد است، به این معنی که می‌توان از آن برای اهداف مختلفی از جمله مقاصد غیر تجاری و تجاری استفاده کرد.

moodle برای چه گروه و نظام آموزشی مناسب است؟

از moodle برای پشتیبانی از هر نوع برنامه آموزشی می‌توان استفاده نمود مانند آموزشگاه‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها، آموزش شغلی و دوره‌های آنلاین. استفاده از مودل امکان ایجاد سریع و به سهولت از یک محیط آموزشی خصوصی را فراهم می‌کند که می‌تواند با استفاده از متصل شونده‌های موجود توسط کاربران دیگر سفارشی شود.

مودل دارای ۶۸ میلیون کاربر فعال در سراسر دنیا می‌باشد که به علت امکانات بسیاری که در اختیار کاربران قرار می‌دهد بهترین سیستم مدیریت یادگیری (LMS) در دنیا شناخته شده است. moodle یک بستر یادگیری است که برای ایجاد کردن یک محیط منسجم، ایمن و یکپارچه برای معلمان ، مدیران و دانش آموزان طراحی شده است.

چرا پلتفرم moodle انتخاب تعداد زیادی از کاربران است؟

• طراحی شده جهت یادگیری، در سراسر جهان : با بهره‌گیری از ده‌ها هزار محیط یادگیری در سطح جهان مورد اعتماد موسسات کوچک و  بزرگ از جمله شل ، دانشکده اقتصاد لندن ، دانشگاه ایالتی نیویورک، Microsoft و دانشگاه‌های آزاد است.
• طراحی شده برای پشتیبانی از تدریس و یادگیری : moodle برای آموزش همگانی طراحی شده است و مجموعه قدرتمندی از ابزارهای یادگیرنده محور و محیط های یادگیری مشارکتی را ارائه می دهد که هم به تدریس و هم یادگیری کمک شایانی خواهد کرد.
• طراحی بسیار ساده برای استفاده‌ی همه‌ی افراد: یک رابط کاربری ساده، امکان کشیدن و رها کردن (Drag&Drop)، منابع کاملاً مستند به‌همراه پیشرفت‌های در حال استفاده، باعث می‌شود که moodle ابزاری آسان برای یادگیری و استفاده باشد.
• به روز رسانی دائم: رویکرد منبع باز پروژه moodle به این معنی است که moodle به طور مداوم مورد بررسی و بهبود قرار می گیرد، تا با توجه به نیازهای فعلی و در حال تحول کاربران آن، بهبود می یابد و update می‌شود.
• ارائه‌ی تقویم : ارائه تقویم به منظور مدیریت رویدادها و مدیریت انواع برنامه‌های آموزش آنلاین در سیستم مودل برای کاربران فراهم شده است.
• طراحی شده برای پشتیبانی از هر نوع آموزش الکترونیکی و آنلاین: یک ابزار آموزشی قدرتمند که مدیریت محیط‌های یادگیری اشتراکی را را فراهم کرده و آن را بهبود می‌بخشد، البته اینکار نیازمند استفاده از ابزار های جانبی مانند فضاهای کلاسی مانند BigBlueButton یا Adobe Connect می‌باشد.
• استفاده از آن به زبان دلخواه : moodle هیچ محدودیت زبانی در یادگیری آنلاین ندارد. انجمن مودل ترجمه آن‌را به بیش از ۱۲۰ زبان آغاز کرده است تا کاربران بتوانند به راحتی سایت moodle خود را به همراه منابع فراوان، پشتیبانی و بحث‌ها و گفت‌وگوهای forumها به زبان‌های مختلف بومی‌سازی کنند.
• پلت فرم یادگیری انعطاف پذیر: moodle انعطاف‌پذیرترین مجموعه ابزار برای پشتیبانی از دوره‌های یادگیری ترکیبی و دوره‌های آموزش آنلاین فراهم می‌کند. moodle را می‌توان به هر روشی تنظیم و متناسب با نیازهای فردی طراحی نمود. طراحی modular و قابل تعامل آن به توسعه دهندگان (developers) این اجازه را می‌دهد که پلاگین‌هایی را برای دستیابی به ویژگی‌های خاص ایجاد کنند.
• مقیاس پذیر به هر اندازه: میلیون‌ها کاربر می‌توانند برای پشتیبانی از نیازهای کلاسهای کوچک و سازمان‌های بزرگ در مقیاس کوچکتر استفاده کنند. به دلیل انعطاف پذیری و مقیاس پذیری، moodle برای استفاده در زمینه‌های تحصیلی، تجاری، دولتی و اجتماعی سازگار شده است.
• مقاوم، ایمن و خصوصی: تعهد به حفاظت از امنیت داده‌ها و حفظ حریم خصوصی کاربر، کنترل‌های امنیتی مداوم برای از بین رفتن سوء استفاده‌های احتمالی موجب شدند تا moodle را به راحتی روی یک ابر امن یا سرور اختصاصی با کنترل کامل راه اندازی نمود.
• استفاده از آن در هر مکان و هر زمان : moodle مبتنی بر web است و به همین ترتیب از هر نقطه‌ی دنیا قابل دسترسی است. با داشتن یک رابط پیش فرض سازگار با تلفن همراه و سازگاری بین مرورگر متقابل، محتوا در سیستم عامل moodle به راحتی در دسترس و سازگار در بین مرورگرها و دستگاه‌های مختلف وب است.

امکانات moodle

گرچه moodle همه ابزارهای مشترک در ابزارهای آموزش مجازی را دارا است، اما یک سری افزونه‌های مشخصی را نیز ارائه می‌دهد. امکانات moodle به عنوان یک platform آموزش مجازی عبارتند از:

• weblog
• chat
• dictionary
• database transactions
• content management

ساختار moodle به گونه‌ای است که از مجموعه افزونه‌هایی چون تم‌های گرافیکی و فیلترهای محتوایی، مراحل ثبت نام و تایید اعتبار همچنین الگوی سوالات و منابع پشتیبانی می‌کند.

هر سیستم عاملی که از PHP پشتیبانی کند، امکان استفاده از پلتفرم‌های آموزش مجازی مانند moodle را فراهم می‌سازد. برخی از سیستم‌ها که در آن moodle می‌تواند بدون هیچ تغییر و تحولی اجرا شود، عبارتند از Mac OS X, Windows, Linux, Unix, NetWare.

مزایای moodle

همانطور که پیش تر گفته شد، moodle مزایای بسیار زیادی دارد و از این رو است که یکی از محبوب‌ترین سامانه‌های آموزش مجازی در سراسر دنیاست. به تعدادی از این مزایا که از سوی کاربران مطرح شده است، اشاره می‌کنیم:

• امکان مدیریت role (admin، مدرس، دانش آموز و …)
• navigation و مسیر یابی راحت
• انعطاف‌پذیری
• سهولت در استفاده
• بکاپ‌گیری راحت
• امکان سفارشی سازی (customization)
• امکان طراحی دوره و پرسشنامه
• تقویم برای نمایش آزمون‌ها و مهلت ثبت‌نام
• نمایش کاربران آنلاین
• نمایش نمونه کارها
• مدیریت دسترسی محتوا و بستن امکان ارائه تکالیف پس از deadline مشخص شده توسط استاد

با وجود همه مزایایی که سامانه آموزش مجازی moodle ارائه می‌دهد، برخی معایب نیز از سوی کاربران آن مطرح شده است، گرچه در مقابل مزایای بی شمار آن بسیار ناچیز است.

معایب moodle

• قادر به مدیریت پروژه‌های بزرگ نیست. گرچه برای دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزشی در اندازه‌های کوچک و متوسط مفید است، اما برای مدارس بزرگتر یا مجموعه کلاس‌های یک شهر چنان کارآمد نیست.
• گرچه امکان سفارشی سازی (customization) در آن وجود دارد، اما نیازمند دانش کدنویسی است.

نصب moodle

نصب moodle بسیار ساده است، تنها یک هاست لینوکس برای نصب moodle کافی است، ابتدا فایل نصبی moodle را از این لینک دانلود نمایید.

 

 

سپس فایل دانلودی را از بخش file manager در هاست آپلود می‌کنیم.

 

 

 

اکنون با راست کلیک نمودن روی فایل زیپ آپلود شده، فایل را در مسیر public_html هاست extract می‌کنیم.

 

 

فایل مورد نظر در یک فولدر به نام moodle اکسترکت می‌شود.

 

 

اکنون وارد فولدر moodle می‌شویم، ابتدا همه‌ی فایل‌ها و فولدرهای موجود در فولدر moodle را با کلیک روی گزینه‌ی Select all انتخاب می‌کنیم، سپس روی move کلیک می‌کنیم، در پنجره‌ی باز شده قسمت Enter the file path that you want to move this file to را روی public_html قرار می‌دهیم و روی Move files کلیک می‌کنیم.

 

مشاهده می‌کنیم که فایل‌های moodle در مسیر public_html هاست قرار گرفته‌اند.

 

 

اکنون می‌بایست یک دیتابیس ایجاد کنیم، به صفحه‌ی اصلی کنترل پنل Cpanel بر می‌گردیم و روی Mysql Database کلیک می‌کنیم.

 

 

یک نام برای دیتابیس درج می‌کنیم و روی Create Database کلیک می‌کنیم.

 

 

حال یک نام دلخواه برای یوزر دیتابیس انتخاب و روی Create User کلیک می‌کنیم.

 

 

پس از ایجاد دیتابیس و یوزر، می‌بایست ارتباط این دو را برقرار کنیم، در قسمت Add User To Database دیتابیس و یوزر را انتخاب و روی Add کلیک می‌کنیم.

 

 

All Privileges را انتخاب و روی Make Changes کلیک می‌نماییم.

 

 

اکنون دامنه‌ی سایت را در مرورگر باز می‌کنیم، صفحه‌ی نصب moodle را مشاهده می‌کنیم، در این قسمت زبان را بر روی English تنظیم نموده و روی Next کلیک می‌کنیم.

 

 

در این مرحله، مسیرهای web address، Moodle Directory و Data Directory را تنظیم می‌کنیم، البته توصیه می‌شود موارد بصورت پیش‌فرض باقی بماند و تغییری در آن اعمال نگردد.

 

 

به مرحله‌ی choose database driver می‌رسیم، بسته به نوع Database server که mysql هست یا mariadb، از لیست Type درایور مورد نظرمان را انتخاب می‌کنیم.

 

 

در بخش Database Setting، اطلاعات دیتابیسی که ایجاد کرده بودیم را قرار می‌دهیم.

 

 

 

در این مرحله روی confirm کلیک می‌کنیم.

 

 

به مرحله‌ی server Check می‌رسیم، در این قسمت در صورتیکه ورژن php مطابق اسکریپت مودل نباشد، یا اگر extensionای باید فعّال باشد، خطای آن نمایش داده می‌شود، معمولا ورژن php می‌بایست 7.3 به بالا باشد. در صورتیکه همه‌ی موارد فعّال بود، روی Continue کلیک می‌کنیم.

 

مراحل نصب طبق تصویر زیر آغاز می‌گردد و دقایقی به طول می‌انجامد.

 

 

نصب moodle طبق تصویر زیر کامل می‌شود، روی continue کلیک می‌کنیم.

 

 

به مرحله‌ی تکمیل installation می‌رسیم، نام یوزر moodle مطابق با تصویر زیر admin می‌باشد، یک پسورد، یک ایمیل برای اکانت admin و همچنین Time zone را تنظیم می‌کنیم.

 

 

به مرحله‌ی front end setting می‌رسیم، در فیلد Full Site name نام دامنه‌ی moodle را درج می‌کنیم، Time Zone را برای ایران روی Asia/Tehran قرار می‌دهیم و روی save changes کلیک می‌کنیم.

 

 

در این مرحله می‌بایست سایت moodle را رجیستر کنیم، دو فیلد Country و Admin Email Address را نیاز است تنظیم کنیم و بخش Privacy notice and data processing agreement می‌بایست گزینه‌ی I agree to the Privacy notice and data proceccing agreement را تیک بزنیم و روی Register Your Site کلیک می‌کنیم.

 

طبق تصویر زیر مشاهده می‌کنیم که سایت moodle به درستی رجیستر شده است.

 

 

هم اکنون نصب moodle به اتمام رسیده است.

 

نصب پلاگین adobe connect و اتصال به adobe connect از طریق moodle

برای اتصال به adobe connect از طریق moodle می‌بایست پلاگین moodle-mod_adobeconnect-master را در moodle نصب کنیم، این پلاگین بصورت رایگان در Github قرار داده شده و از این لینک می‌توانید نسبت به دانلود آن اقدام نمایید. پس از دانلود پلاگین، وارد صفحه ادمین moodle می‌شویم و روی گزینه‌ی Site administration کلیک می‌کنیم.

 

به تب plugins رفته و روی Install plugins کلیک می‌کنیم.

 

 

choose file را انتخاب می‌کنیم تا پلاگین moodle-mod_adobeconnect-master را که از Github دانلود کرده بودیم، در moodle آپلود کنیم.

 

 

در پنجره‌ی File Picker از قسمت چپ روی Upload a file و سپس دکمه‌ی choose file را کلیک می‌کنیم.

 

 

فایل دانلود شده‌ی پلاگین را که انتخاب کردیم، روی دکمه‌ی Upload this file کلیک می‌کنیم.

 

پس از آپلود شدن پلاگین روی دکمه‌ی Install plugin from the ZIP file کلیک می‌کنیم.

 

پس از مشاهده‌ی پیغام Validation Successfull روی دکمه‌ی Continue کلیک می‌کنیم.

 

 

در مرحله‌ی Current release information در صورتیکه ورژن php مطابق پلاگین نباشد، یا اگر extensionای نیاز به فعّال‌سازی دارد، در این قسمت نمایش داده می‌شود، معمولا ورژن php می‌بایست 7.3 به بالا باشد. در صورتیکه همه‌ی موارد فعّال بود، روی Continue کلیک می‌کنیم.

 

 

در مرحله‌ی Plugins check روی دکمه‌ی Upgrade Moodle database now کلیک می‌کنیم.

 

 

در مرحله‌ی Upgrading to new version روی Continue کلیک می‌کنیم.

 

 

به مرحله‌ی new setting – Adobe Connect می‌رسیم، در این قسمت می‌بایست اطلاعات adobe connect را درج کنیم، اطلاعات می‌بایست بصورت زیر درج شوند

در فیلد Host نام URL ادوب کانکت بصورت adobe.domain.com/api/xml

در فیلد Meeting domain نام URL ادوب کانکت بصورت adobe.domain.com

پورت را بر روی 443 قرار می‌دهیم

در فیلد Admin login نام ایمیل administratorای است که هنگام نصب Adobe connect درج نموده‌ایم

در فیلد admin password نام پسورد یوزر administrator ادوب connect را درج کنیم.

به قسمت HTTP Authentication Header می‌رسیم، این فیلد را روی 11040 قرار می‌دهیم، در مراحل بعدی علت اینکه چرا این مقدار درج می‌شود را ذکر خواهیم کرد.

تیک گزینه‌های Email Address login و HTTPS Connection را زده و روی save changes کلیک می‌کنیم.

 

 

اکنون ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که HTTP Authentication Header را از کجا ببینیم و در تنظیمات پلاگین در مودل قرار دهیم؟ برای مشاهده HTTP Authentication Header، وارد adobe connect شوید و با یوزر admin لاگین کنید، در نوار آدرس بالای مرورگر، بخش =id را مشاهده می‌کنید، مانند تصویر زیر هر مقداری روبروی =id بود، در قسمت HTTP Authentication Header قرار دهید.

 

 

اکنون مجدداً به صفحه Site Administration مودل می‌رویم و وارد تب Plugins می‌شویم، روی Plugins Preview کلیک می‌کنیم، پلاگین Adobe_Connect را مشاهده می‌کنیم، روی گزینه‌ی Setting کلیک می‌کنیم.

 

 

اکنون با صفحه‌ای مطابق با تصویر زیر مواجه می‌شویم که اطلاعات adobe connect در پلاگین درج شده است، روی گزینه‌ی test Connection کلیک می‌کنیم و مطابق با تصویر زیر مشاهده می‌کنیم که اتصال به adobe connect با moodle انجام شده است.

 

اتصال به adobe connect با moodle انجام شد. حال می‌توانید اقدام به ایجاد کلاس‌ها و meetingها در moodle نمایید و کاربران با کلیک بر روی Join Metting به صفحه‌ی adobe connect هدایت می‌شوند.