ما برای راهاندازی وب‌سایت پیش از هر چیزی نیازی به خرید دامنه و هاست داریم. گاهی‌اوقات افراد در انتخاب پلن میزبانی مورد نیاز خود دچار اشتباه می‌شوند که این امر می‌تواند بر عملکرد وب‌سایت و در نهایت کسب‌وکار آنها تأثیر منفی بگذارد و بنابراین قبل از خرید سرور مجازی یا اختصاصی باید با انواع خدمات هاستینگ و همچنین تفاوت‌ها، ویژگی‌ها و امکانات آنها آشنا شوید. سرور مجازی و سرور اختصاصی، هر دو از پرطرفدارترین سرویس‌های هاستینگی هستند که هر کدام دارای مزایا، معایب و کاربردهای مخصوص‌به‌خود می‌باشند. سرور اختصاصی نوعی خدمات میزبانی است که با خرید آن می‌توانید به شکلی کاملا اختصاصی به و امکانات یک سرور فیزیکی دسترسی پیدا کنید و سرور مجازی نیز بخشی مجازی‌سازی شده و ایزوله از یک سرور فیزیکی است که با کمک نرم‌افزاری به نام ایجاد می‌شود. اما کدام یک برای وب‌سایت شما بهتر است؟ برای پی‌بردن به جواب این سؤال شما را به خواندن ادامه این مقاله دعوت می‌کنیم.
سرور اختصاصی چیست؟
سرور اختصاصی یا Dedicated Server نوعی سرویس هاستینگ است که کاربران آن می‌توانند به صورت اختصاصی به منابع سرور فیزیکی خود دسترسی داشته باشند. این نوع سرور معمولا گران‌تر از سایر خدمات میزبانی بوده و بیشتر مناسب وب‌سایت‌ها، سرویس‌های آنلاین و اپلیکیشن‌های پرترافیک می‌باشد. سرور اختصاصی را می‌توان مانند یک خانه (سرور فیزیکی) در یک محله (دیتاسنتر) در نظر گرفت که تنها فرد مالک می‌تواند وارد آن شود (دسترسی ریشه) و از امکاناتش (منابع سرور) استفاده کند.
مزایای سرور اختصاصی
- عدم به‌اشتراک‌گذاری منابع سرور فیزیکی
- قابل قبول
- پهنای‌باند و فضای ذخیره‌سازی بالا
- دسترسی روت و و بالا
- عملکرد و سرعت بی‌نظیر
- و دان‌تایم پائین
- آی‌پی اختصاصی
- پشتیبانی و بالا
- امنیت عالی
معایب سرور اختصاصی
- راهاندازی آن نسبت به سرور مجازی و هاست کمی زمان‌برتر است.
- قیمت آن معمولا گران‌تر از سایر خدمات هاستینگ است.
- نوع مدیریت‌نشده آن نیاز به دانش فنی بالایی دارد.
- مقیاس‌پذیری آن زمان‌بر است و باعث Down شدن وب‌سایت می‌شود.
- مصرف انرژی آن بالاست.
سرور مجازی چیست؟
سرور مجازی یا VPS فضایی ایزوله و مجازی‌سازی شده از یک سرور فیزیکی است که کاربران آن می‌توانند به صورت اختصاصی از منابع VPS خود استفاده کنند. هر سرور فیزیکی را می‌توان با استفاده از نرم‌افزار مجازی‌سازی به نام هایپروایزر به چند سرور مجازی با منابع مختلف تقسیم کرد و در این نوع سرویس هاستینگ، استفاده سایر کاربران از منابع سرور فیزیکی تأثیر چندانی بر عملکرد وب‌سایت شما نمیگذارد. سرور مجازی را می‌توان مانند واحد آپارتمانی در یک ساختمان چند طبقه (سرور فیزیکی) در نظر گرفت که در آن تنها فرد مالک (خریدار سرور مجازی) می‌تواند وارد واحد (سرور مجازی) خود شود و از امکانات (منابع) آن استفاده کند.
مزایای سرور مجازی:
- مقیاس‌پذیری و سفارشیسازی بالا
- راهاندازی آسان و قیمت مناسب
- پایداری و آپتایم بالا
- عملکرد و سرعت خوب
- دسترسی ریشه
- آی‌پی اختصاصی
- امنیت خوب
معایب سرور مجازی:
- نوع مدیریت‌نشده آن نیاز به دانش فنی بالایی دارد.
- عدم دسترسی کامل به منابع سرور فیزیکی
- گران‌تر از هاست اشتراکی است.
مقایسه سرور مجازی و اختصاصی
منابع
منابع یک سرور شامل CPU، RAM، فضای ذخیره‌سازی و پهنای‌باند می‌شود. منابع سرورهای اختصاصی معمولا قوی‌تر از سرورهای مجازی بوده و با استفاده از آنها می‌توانید به شکلی اختصاصی از کل منابع یک سرور فیزیکی استفاده کنید. البته این به معنای پائین‌بودن منابع سرورهای مجازی نیست و در برخی موارد حتی ممکن است منابع یک VPS بیشتر از یک سرور اختصاصی باشد و علاوه بر این میزان منابع یک سرور تا حد زیادی به نوع شرکت ارائه‌دهنده و پلن خریداری شده بستگی دارد. به یاد داشته باشید که منابع سرورهای فیزیکی و مجازی نامحدود نبوده و در صورت نیاز به منابع بیشتر یا باید پلن خود را تغییر دهید و یا از شرکت هاستینگ بخواهید که منابع شما را افزایش دهد.
امنیت
سرور اختصاصی و سرور مجازی هر دو در مجموع از امنیت بالایی برخوردار هستند اما سرورهای اختصاصی با توجه به ماهیت کاملا ایزوله خود کمی امن‌تر از VPSها بوده و علاوه‌براین، دارندگان سرور اختصاصی کنترل بیشتری بر ابزارها، پیکربندی‌‌ها و رویکردهای امنیتی سرور فیزیکی دارند. اما اگر هایپروایزر و یا یکی از VPSهای سرور فیزیکی مورد حمله سایبری قرار بگیرد، در این صورت ممکن است کل سرور فیزیکی، سیستم‌عامل و در نتیجه سایر سرورهای مجازی نیز دچار آسیب شوند. البته میزان امنیت سرور نیز تا حد زیادی بستگی به سیاست‌ها و ابزارهای امنیت سایبری شرکت هاستینگ دارد. استفاده از پروتکل‌های امنیتی (SSH، SSL، فایروال و…)، دقت در پیکربندی سرور و وب‌سرور، کنترل مداوم دسترسی‌ها، استفاده از CDNها، به‌روزرسانی منظم سیستم‌عامل و نرم‌افزارهای نصب‌شده، استفاده از گذرواژه‌های پیچیده و ترکیبی، استفاده از راهکار‌های بازیابی فاجعه، بکاپ‌گیری منظم از داده‌ها و… از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند باعث افزایش امنیت سرور شما شوند.
کنترل و سفارشیسازی
سرور مجازی و اختصاصی هر دو از لحاظ سفارشیسازی عملکردی بالایی داشته و این امکان را به شما می‌دهند تا به سرور خود داشته باشید و این یعنی دارندگان آنها می‌توانند به آسانی قسمت‌های مختلف سرور، وب‌سایت، نرم‌افزارها، وب‌سرور و سیستم‌عامل خود را تغییر دهند. این دو سرویس هاستینگ همچنین این امکان را به شما می‌دهند تا تنظیمات سرور خود (دسترسی‌ها، قوانین فایروال، تنظیمات مرتبط با تخصیص منابع، DNS و…) را به دلخواه پیکربندی کرده و نرم‌افزارها، CMSها، افزونه‌ها و سیستم‌عامل‌های مختلفی را بر روی آن نصب کنید. شما تمام اینکارها را یا باید از طریق SSH و یا با استفاده از (cPanel و DirectAdmin و Plesk و…) انجام دهید. وی‌پی‌اس با اینکه از سفارشیسازی بالایی برخوردار است اما شما می‌توانید تنها در سطح سرور مجازی خود تغییراتی را ایجاد کرده و یا قسمت‌های مختلف آن را پیکربندی کنید و معمولا تغییراتی که در سایر VPSها و یا بر روی سرور فیزیکی اعمال می‌شوند تاثیری بر عملکرد سرور مجازی شما نمیگذارد (مگر اینکه منابع Oversell شده باشد). سرور اختصاصی بالاترین سطح از سفارشیسازی و دسترسی را در اختیار شما قرار داده و شما می‌توانید با توجه به نیازهای خود تغییراتی را در سرور فیزیکی و مؤلفه‌های سخت‌افزاری آن (هارد، RAM، CPU و…) ایجاد کنید و در مجموع نیز خریداران سرور اختصاصی بر خلاف دارندگان VPS دسترسی کاملی بر تمام تنظیمات و قسمت‌های گوناگون سرور فیزیکی دارید.
مقیاس‌پذیری
مقیاس‌پذیری به معنای سرعت و توانایی شرکت‌های میزبانی در افزایش و یا کاهش منابع سرورهای خود می‌باشد و سرورهای مجازی و اختصاصی هر دو در کل از مقیاس‌پذیری بالایی برخوردار هستند. سرورهای اختصاصی معمولا هیچ محدودیتی در رابطه با مقیاس‌پذیری ندارند اما با این حال فرآیند مقیاس‌بندی آنها نسبت به سرورهای مجازی گران‌تر بوده و در مدت زمان طولانی‌تری انجام می‌شود زیرا دارندگان سرورهای اختصاصی در صورت نیاز به منابع بیشتر باید از شرکت ارائه‌دهنده خود درخواست کنند تا قطعات سخت‌افزاری سرور آنها را تغییر دهند اما مقیاس‌پذیری سرورهای مجازی مقرون‌به‌صرفه‌تر بوده و در مدت زمان بسیار کمی به صورت نرم‌افزاری انجام می‌شود و در این رابطه نیز معمولا محدودیت خاصی ندارند. البته میزان مقیاس‌پذیری یک سرور بستگی زیادی به نوع شرکت میزبانی و همچنین پلن و نوع سرور خریداری شده دارد.
سرعت
سرورهای اختصاصی معمولا سرعت بهتری نسبت به سرورهای مجازی دارند و علت آن این است که منابع آنها قدرتمندتر از VPSها بوده و شما تنها فردی هستید که می‌تواند از منابع سرور فیزیکی استفاده کند. اغلب سرورهای اختصاصی با توجه به منابع خوبی که در اختیار دارند، می‌توانند تقریبا بدون هیچ مشکلی روزانه ده‌ها یا صدها هزار (یا بیشتر) درخواست را مدیریت کنند. با این حال گاهی اوقات ممکن است برخی از سرورهای مجازی عملکرد بهتری از یک یا چند سرور اختصاصی ارائه‌شده در یک شرکت خدمات هاستینگ داشته باشند و در کل نیز عملکرد یک سرویس هاستینگ رابطه مستقیمی با میزان منابع اختصاص یافته، نوع وب‌سرور استفاده شده، کیفیت تجهیزات ، استفاده یا عدم استفاده از CDN، نوع پایگاه‌داده و مکان جغرافیایی سرور دارد.
کاربرد
سرورهای اختصاصی بیشتر مناسب وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و پلفترم‌های پر ترافیک، مدیریت و ذخیره‌سازی حجم سنگینی از داده‌ها و فایل‌ها، پلتفرم‌های پخش ویدئو (یوتوب، نتفلیکس و…)، زیرساخت‌های ابر خصوصی، پردازش ، سرورهای بازی با تعداد کاربران زیاد، وبسایتهای دولتی و دانشگاهی، ذخیره‌سازی داده‌های محرمانه و حساس، شرکت‌های توسعه نرم‌افزاری حرفه‌ای، شبیه‌سازی‌های علمی، اپلیکیشن‌های سازمانی (، و…) می‌باشد. سرورهای مجازی نیز مناسب وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های با ترافیک کم تا متوسط (گاها بالا)، راهاندازی میل‌سرور، ایجاد محیطی برای توسعه و آزمایش وب‌سایت‌ها و وب‌اپلیکیشن‌های جدید، نصب و یادگیری CMSها، ایجاد سرور پشتیبان، ارائه ، راهاندازی VPN، ایجاد سرورهای بازی با تعداد کاربران محدود و… است.
میزان ایزوله‌سازی
ایزوله‌سازی به معنای ایجاد فضایی مجزا است که در آن تنها افراد دارای مجوز می‌توانند به سرور و منابع آن دسترسی داشته باشند. سرورهای اختصاصی در مجموع بالاترین سطح از ایزوله‌سازی را ارائه می‌دهند زیرا در آنها تنها یک فرد از فضای سرور فیزیکی استفاده می‌کند. سرورهای مجازی نیز از میزان ایزوله‌سازی بالایی برخوردار بوده و هر VPS در فضایی مجزا قرار دارد. با این حال هک شدن و یا آسیب‌پذیری سرور فیزیکی و یا سایر سرورهای مجازی ممکن است در مواقعی بر امنیت و در مجموع عملکرد VPS شما تأثیر بگذارد. به این نکته نیز توجه داشته باشید که میزان ایزوله‌سازی VSPها تا حد زیادی به نوع نرم‌افزار مجازی‌ساز و کیفیت زیرساخت‌های IT شرکت ارائه‌دهنده بستگی دارد.
پایداری و آپتایم
آپتایم به معنای میزان در دسترس بودن یک سرور، وب‌سایت و یا یک سرویس آنلاین می‌باشد و معمولا بر حسب درصد اندازه‌گیری می‌شود. به عنوان مثال اگر وب‌سایتی دارای نرخ آپتایم ۹۹.۳٪ است، این یعنی آن وب‌سایت در ۹۹.۳٪ مواقع در دسترس می‌باشد. پایداری یک سرور نیز به معنای توانایی آن در ارائه مداوم و با کیفیت خدمات به کاربران با کمترین میزان می‌باشد. سرور مجازی و اختصاصی در این رابطه بر یکدیگر برتری نداشته و عوامل مختلفی می‌توانند بر میزان پایداری و آپتایم آنها تأثیر بگذارند که از میان آنها می‌توان به کیفیت تجهیزات سخت‌افزاری و شبکه، عملکرد مرکزداده (سیستم‌های خنک‌کننده و برق‌رسانی و…)، نحوه مدیریت سرور (مانتیورینگ عملکرد شبکه، به‌روزرسانی نرم‌افزارها و…)، خطاهای انسانی (اشتباه در هنگام پیکربندی سرور و…)، نوع نرم‌افزار مجازی‌سازی (مخصوص سرورهای مجازی)، رویکردهای امنیتی بکار گرفته‌شده، میزان پشتیبانی و… اشاره کرد.
قیمت
سرورهای اختصاصی معمولا منابع قدرتمندتری نسبت به سرورهای مجازی داشته و به همین دلیل اغلب گران‌تر از آنها هستند اما گاهی اوقات ممکن است بالاترین پلن‌های VPS یک شرکت هاستینگ گران‌تر از پلن‌های اولیه سرورهای اختصاصی آن باشند.
جدول مقایسه
| سرور اختصاصی | سرور مجازی | |
| قیمت | معمولا گران‌تر از سرور مجازی است. | معمولا ارزان‌تر از سرور اختصاصی است. |
| مقیاس‌پذیری | بستگی به شرکت ارائه‌دهنده دارد اما مقیاس‌پذیری آن نسبت به سرور مجازی گران‌تر بوده و نیاز به زمان بیشتری دارد. | معمولا از مقیاس‌پذیری بالایی برخوردار است. |
| امنیت | امنیت آن بستگی به عوامل مختلفی دارد اما با توجه به ماهیت کاملا ایزوله خود معمولا کمی امن‌تر از VPS است. | امنیت آن بستگی به عوامل مختلفی دارد اما در مجموع از امنیت بالایی برخوردار است. |
| آپتایم | بستگی زیادی به شرکت ارائه‌دهنده دارد اما اغلب دارای نرخ آپتایم بالایی است. | بستگی زیادی به شرکت ارائه‌دهنده دارد اما اغلب دارای نرخ آپتایم بالایی است. |
| ایزوله‌سازی | تمام فضای سرور فیزیکی تنها در اختیار یک نفر قرار داشته و بنابراین نسبت به سرور مجازی ایزوله‌تر است. | سرور فیزیکی دارای چند VPS بوده و هر سرور مجازی در فضایی تقریبا ایزوله قرار دارد. |
| کنترل و سفارشیسازی | کنترل و سفارشیسازی بالایی دارد. | کنترل و سفارشیسازی بالایی دارد. |
| منابع | کاربر دسترسی کاملی به منابع سرور فیزیکی دارد. | کاربر تنها به منابع سرور مجازی خود دسترسی دارد. |
| سرعت | عموماً سرعت آن بالاتر از سرور مجازی است. | معمولاً سرعت آن پائین‌تر از سرور اختصاصی است. |
| مناسب برای | وب‌سایت‌ها، خدمات آنلاین و اپلیکیشن‌های با ترافیک بالا | وب‌سایت‌ها، خدمات آنلاین و اپلیکیشن‌های با ترافیک پائین، متوسط و گاها بالا |
سؤالات متداول
قبل از خرید سرور مجازی و اختصاصی باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
بررسی سوابق شرکت، قیمت پلن‌ها، نرخ آپتایم، دان‌تایم و لتنسی، میزان مقیاس‌پذیری، میزان پشتیبانی، امکانات امنیتی، بودجه در دسترس، نیازهای وب‌سایت، مشخصات سرور، عملکرد سرویس‌ها، میزان سفارشیسازی، نظرات سایر کاربران و پلن بازیابی فاجعه از جمله مواردی است که باید به آنها توجه کنید.
سرور مجازی بهتر است یا سرور اختصاصی؟
در کل نمی‌توان گفت که کدام سرور بهتر یا بدتر است و هر نوع خدمات هاستینگی برای افراد با نیازها و اهداف خاصی ایجاد شده است. با این حال، سرورهای اختصاصی معمولا بیشتر مناسب وبسایتهای پرترافیک بوده و دارندگان وبسایتهای با ترافیک کم یا متوسط نیز بهتر است از سرور مجازی استفاده کنند.
آیا میتوانم از سرور اختصاصی سرور مجازی درست کنم؟
بله این امکان پذیر بوده و با استفاده از نرم‌افزارها و پلتفرم‌های مجازی‌سازی (ESXi و Hyper-V و OpenVZ و …) می‌توانید سرور اختصاصی خود را تبدیل به چند VPS مجزا کنید.
آیا سرور مجازی از سرور اختصاصی کندتر است؟
با اینکه سرورها اختصاصی در مجموع از سرعت و عملکرد بالایی برخوردار هستند اما سرورهای مجازی لزوما کندتر از آنها نبوده و عوامل مختلفی می‌توانند بر سرعت یک سرور تأثیر بگذارند که از میان آنها می‌توان به مشخصات سخت‌افزاری، پهنای‌باند، نوع وب‌سرور، نحوه پیکربندی سرور و کیفیت خدمات ارائه‌شده اشاره کرد.
منابع: Websitebuilderexpert و Liquidweb
