در حال حاضر، همه ما بنا به دلایل مختلفی با اینترنت سروکار داریم و به همین دلیل باید با مفاهیم پایه اینترنت مانند IP، شبکه و غیره آشنایی داشته باشیم. شناخت این مفاهیم، به ما کمک می‌کند تا بتوانیم با درک بیشتری از امکانات خود استفاده کنیم و خودمان را با دنیای مدرن وفق دهیم.
اگر می‌خواهید با IP، انواع، کاربرد‌ها و روش‌های محافظت از آن آشنا شوید، این مقاله برای شماست…
فهرست محتوا
IP چیست؟
بیایید با یک مثال شروع کنیم! همه خانه‌ها در سراسر دنیا دارای یک کد‌پستی هستند. با استفاده از این کد پستی، شما می‌توانید نامه‌ها و مرسوله‌های پستی خود را به سراسر دنیا ارسال کرده و یا افراد دیگر، بسته‌های مختلفی را برای شما ارسال کنند.
حال بیایید از این مثال برای تعریف IP استفاده کنیم: هر وسیله‌ای که قابلیت اتصال به اینترنت را دارد، مانند یک خانه است و IP نیز همان کد پستی شماست. شما می‌توانید با استفاده از IP، کار ارسال و دریافت اطلاعات را انجام دهید. به عبارت دیگر، دستگاه‌های مختلف در سراسر دنیا، شما را با آدرس IPتان میشناسند.
آدرس‌های IP، رشته‌ای از اعداد یا حروف هستند که معمولا با نقطه (.) یا (:) به ۴ یا ۸ قسمت مختلف تقسیم می‌شوند. به عنوان مثال 192.158.1.39 یک آدرس IP است. هر کدام از اعداد این ۴ بخش، می‌توانند عددی بین ۰ تا ۲۵۵ داشته باشند. درنتیجه، محدوده آدرسدهی IP بین 0.0.0.0 تا 255.255.255.255 است.
شاید تصور می‌کنید که آدرس‌های IP اعداد تصادفی هستند؛ اما اینطور نیست. این آدرس‌ها با استفاده از قوانین ریاضیات و توسط “مرجع واگذاری اعداد در اینترنت” (IANA) که بخشی از “شرکت اینترنتی برای نام‌ها و اعداد واگذار شده” (ICANN) است، تولید شده و تخصیص می‌یابند. ICANN یک سازمان غیرانتفاعی است که در سال 1998 در ایالات متحده آمریکا تاسیس شد تا به حفظ امنیت اینترنت کمک کرده و امکان استفاده از آن را برای همه افراد فراهم کند. هر بار که شخصی قصد ثبت دامنه‌ای را در اینترنت دارد، از یک ثبتکننده نام دامنه کمک گرفته و برای ثبت دامنه، هزینه کمی را به ICANN پرداخت می‌کند.
چند نوع IP وجود دارد؟
دستهبندیهای زیادی برای تعیین نوع IP وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها، IP را به دو نوع مجزا تقسیم می‌کند: IPv4 و IPv6. تشخیص این دو نوع IP از یکدیگر کار راحتی است.
آدرس‌های IPv4 در اوایل دهه 1980 و در زمانی که اینترنت یک شبکه خصوصی برای ارتش بود، ارائه شدند. به طور کلی، IPv4 مجموعا ۴.۳ میلیارد آدرس دارد. این نوع آدرس شامل مجموعه‌ای از اعداد ۴ قسمتی بوده که ۳ قسمت از آن‌ها (قسمت اول عدد 0 نمی‌گیرد) از عدد 0 تا 255 متغیر هستند. این اعداد با نقطه (.) از یکدیگر جدا می‌شوند. به عنوان مثال 5.63.54.88 یک آدرس IPv4 است.
همانطور که قبلا گفتیم، تعداد آدرس‌های IPv4 بیش از 4 میلیارد است؛ اما با این وجود، هر روزه به تعداد دستگاه‌هایی که قابلیت اتصال به اینترنت را دارند، افزوده می‌شود. به همین دلیل، در دهه ۱۹۰۰ آدرس‌های IPv6 توسط کارگروه مهندسی اینترنت (IETF) ارائه شدند تا به مرور زمان جایگزین IPv4 شوند.
آدرس‌های IPv6 مجموعه‌ای ۸ قسمتی هستند که هر قسمت شامل یک عدد ۴ رقمی هگزادسیمال است. این اعداد با دونقطه (:) از یکدیگر جدا می‌شوند. برای مثال آدرس 2520:0aba3:1d02:2024:0101:8c5d:d480:73b5 یک آدرس IPv6 است.
در حال حاضر، هم از آدرس‌های IPv4 و هم از آدرس‌های IPv6 استفاده می‌شود.
انواع آدرس IP از نظر کاربرد
آدرس IP اشخاص و شرکت‌‌ها
آدرس IP خصوصی (Private IP)
در هر خانه، دستگاه‌های مختلفی مانند کامپیوتر، تلویزیون، تبلت، تلفن هوشمند، چاپگر، بلندگو و غیره وجود دارند که می‌توانند به اینترنت وصل شوند. روترها برای شناسایی این دستگاه‌ها، به هر کدامشان یک آدرس IP خصوصی می‌دهد تا این دستگاه‌ها در شبکه متمایز شوند.
آدرس IP عمومی (Public IP)
آدرس IP عمومی همان آدرسی است که توسط شرکت ارائه‌دهنده اینترنت (ISP) به روتر شما اختصاص داده می‌شود. هر ISP مجموعه بزرگی از آدرس‌ها را دارد که هر کدام از آن‌ها را به یکی از مشتریان خود اختصاص می‌دهد.
آدرس‌های IP عمومی به دو نوع آدرس IP داینامیک و آدرس IP استاتیک دسته‌بندی می‌شوند:
آدرس IP داینامیک (Dynamic IP)
این نوع آدرس‌ها به طور منظم و خودکار تغییر می‌کنند. ISP هر کدام از آدرس‌های IP داینامیک خود را برای مدت زمان معینی به طور خودکار به یک مشتری اختصاص می‌دهد و آدرس‌های قدیمی‌تر را در یک مخزن قرار می‌دهد تا در دوره‌های بعد، به مشتریان دیگر ارائه دهد. این نوع آدرس‌ها برای افرادی که دائما در حال نقل مکان هستند، مناسب است. همچنین، به دلیل تغییر مداوم IP داینامیک، هک کردن آن دشوار است و امن‌تر از IP استاتیک به نظر می‌رسد.
آدرس IP استاتیک (Static IP)
این نوع آدرس‌ها برخلاف آدرس‌های IP داینامیک، ثابت هستند و هیچ تغییری نمی‌کنند. داشتن آدرس IP استاتیک برای مشاغلی که قصد دارند سرور خود را میزبانی کنند، لازم است. اکثر صاحبان وب‌سایت‌ها، سرور خود را میزبانی نمی‌کنند و به همین دلیل به پکیج هاستینگ وب متکی هستند.
آدرس IP وب‌سایت‌ها
آدرس IP اشتراکی (Shared IP)
وب‌سایت‌های شخصی و یا وب‌سایت‌های کوچک تا متوسطی که حجم ترافیک کم و قابل مدیریت دارند، به پلن‌های هاستینگ اشتراکی از ارائه‌دهندگان هاستینگ وب متکی هستند. این نوع وب‌سایت‌ها معمولا بر روی یک سرور میزبانی می‌شوند و همگی دارای یک IP مشترک هستند.
آدرس IP اختصاصی (Dedicated IP)
برخی از پلن‌های میزبانی وب، به کاربرانشان امکان خرید یک آدرس IP اختصاصی را می‌دهند. داشتن IP اختصاصی می‌تواند دریافت گواهینامه SSL، اجرای FTP، اشتراکگذاری و انتقال فایل‌ها و امکان اشتراکگذاری ناشناس FTP را آسان‌تر کرده و همچنین دسترسی به وب‌سایت با نام IP (به جای نام دامنه) را امکانپذیر می‌کند.
IP چگونه کار می‌کند؟
حال شاید برایتان جالب باشد تا با نحوه عملکرد آدرس‌های IP آشنا شوید. فهمیدن این موضوع به شما کمک می‌کند تا در زمان عیبیابی یا متصل‌نشدن یک دستگاه به اینترنت، درک بهتری از چیزی که اتفاق افتاده است داشته باشید.
پروتکل‌های اینترنت مانند یک زبان واحد عمل کرده و اطلاعات را با استفاده از دستورالعمل‌های تنظیم شده، منتقل می‌کنند. وقتی تمامی دستگاه‌ها به یک زبان واحد با یکدیگر صحبت کنند، می‌توانند به راحتی یکدیگر را پیدا کنند. تمامی دستگاه‌هایی که قابلیت اتصال به اینترنت را دارند، با استفاده از این پروتکل، اطلاعات را در دستگاه‌های دیگر پیدا کرده و آن‌ها را ارسال و یا تبادل می‌کنند.
آدرس‌های IP مانند دست اندرکاران پشت صحنه‌ای هستند که برقراری ارتباط را ممکن می‌سازند. اگر بخواهیم نحوه کار IP را در ۶ مرحله کلی بیان کنیم، می‌توانیم اینطور بگوییم:
1. در ابتدا، دستگاه شما با اتصال به یک شبکه متصل به اینترنت، به طور غیر مستقیم به اینترنت وصل می‌شود. سپس، دستگاه شما اجازه دسترسی به اینترنت را پیدا می‌کند.
2. اگر در خانه به اینترنت وصل می‌شوید، این شبکه به احتمال زیاد ارائه دهنده خدمات اینترنت (ISP) است. در محل کار، این شبکه همان شبکه شرکت است.
3. آدرس IP شما به وسیله ISP به دستگاه شما اختصاص داده می‌شود.
4. تمامی فعالیت‌های اینترنتی شما از طریق ISP انجام می‌شود و ISP از طریق IP شما، این فعالیت‌ها را به شما باز‌می‌گرداند. از آنجایی که ISP امکان دسترسی به اینترنت را می‌دهد، وظیفه اختصاص دادن IP به دستگاه شما را بر عهده دارد.
5. البته آدرس IP شما می‌تواند تغییر کند. به عنوان مثال روشن و خاموش کردن مودم یا روتر می‌تواند باعث تغییر IP شود. همچنین می‌توانید با ISP خود تماس بگیرید تا آدرس IP شما را تغییر دهد.
6. توجه داشته باشید که زمانی که خارج از خانه یا محل کار خود هستید، آدرس آی‌پی‌‌تان را نمی‌توانید همراه‌تان ببرید! این به دلیل است که شما از شبکه دیگری برای متصل شدن به اینترنت استفاده می‌کنید و آدرس IP موقتی دیگری توسط ISP دیگر به دستگاه شما اختصاص داده می‌شود.
پیدا کردن IP دستگاه‌های مختلف
سایت‌های زیادی وجود دارند که به صورت آنلاین، IP شما را نشان می‌دهند. به عنوان مثال، با وارد شدن به سایت https://www.iplocation.net می‌توانید علاوه بر آدرس IP، نام ISP و حتی نام تقریبی شهر خودتان را هم ببینید (برای این کار باید VPN را خاموش کنید).
اگر می‌خواهید IP خصوصی را در پلتفرم‌های مختلف جستجو کنید:
در ویندوز
- به خط فرمان (command prompt) بروید. با تایپ کردن “cmd” در کادر جستجوی ویندوز، به خط فرمان دسترسی خواهید داشت.
- در کادر باز شده، عبارت ipconfig را تایپ کنید و کلید enter را بزنید تا اطلاعات IP را نمایش دهد.
در مک
- به “System Preferences” بروید.
- Network را انتخاب کنید تا اطلاعات شبکه نمایش داده شود.
در آیفون
- به Settings بروید.
- “Wi-Fi” را انتخاب کنید و سپس بر روی “i” که در یک دایره در کنار شبکه شما قرار دارد، کلیک کنید تا آدرس IP در زیر تب DHCP نمایش داده شود.
در اندروید
- به “Settings” بروید.
- از قسمت “Network & internet” گزینه “Wi-Fi” را انتخاب کنید.
- نام شبکه‌ای که به آن متصل هستید را انتخاب کرده و بر روی گزینه Advanced کلیک کنید تا جزئیات شبکه به همراه آدرس IP نمایش داده شود.
- اگر می‌خواهید آدرس‌های IP دستگاه‌های مختلف را بررسی کنید، می‌توانید به تنظیمات دستگاه روتر خود بروید و در قسمت Attached Devices از بین لیست دستگاه‌های متصل به اینترنت، دستگاه مورد نظر خود را پیدا کنید.
چه خطراتی در کمین IP است؟
به طور معمول، مهاجمان از دو طریق می‌توانند به IP شما دسترسی داشته باشند: مهندسی رفتار اجتماعی و ردیابی آنلاین.
برنامه‌هایی نظیر اسکایپ یا برخی از برنامه‌های پیام‌رسان آنلاین که از آدرس IP برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند، IP شما را در اختیار افراد دیگر قرار می‌دهند.
مهاجمان می‌توانند با ردیابی آنلاین و ترغیب کردن شما به استفاده از اپلیکیشنهایی که IP را نمایش می‌دهند، آدرس IP شما را پیدا کنند و پس از بدست آوردن آدرس IP، با استفاده از وب سایت‌هایی نظیر whatismyipaddress.com به موقعیت مکانی شما دسترسی داشته باشند. تعقیب فعالیت‌های آنلاین می‌تواند شامل بررسی بازی‌های ویدئویی آنلاین، گذاشتن کامنت در وب‌سایت‌ها و انجمن‌ها و غیره باشد. همچنین جعل هویت، دانلود محتوای غیر‌قانونی با استفاده از آدرس IP شما، دستیابی به موقعیت مکانی شما برای انجام عملیات خرابکارانه (به عنوان مثال سرقت)، حمله به شبکه‌ای که از آن استفاده می‌کنید و هک کردن دستگاه‌های متصل به اینترنت‌تان، از جمله خطراتی هستند که ممکن است با آن‌ها مواجه شوید.
راه‌های مخفی کردن و محافظت از آدرس IP
یکی از بهترین راه‌های محافظت از آدرس IP و جلوگیری از حمله مهاجمان این است که آن را مخفی کنید. دو روش اصلی برای مخفی کردن آدرس IP وجود دارد:
استفاده از یک سرور پروکسی
سرور پروکسی واسطه است که ترافیک شما را عبور می‌دهد. در صورتی که سرور‌های اینترنتی اطلاعاتی را برای شما ارسال کنند، این اطلاعات ابتدا به سرور پروکسی و سپس به سمت شما هدایت می‌شود. بدین صورت، زمانی که از سرور‌های اینترنتی بازدید می‌کنید، آن‌ها فقط آدرس IP سرور پروکسی را می‌بینند و آدرس IP شما را نمی‌بینند. از آنجایی که برخی از سرور‌های پروکسی ممکن است از اطلاعات شما جاسوسی کنند، بهتر است از سرور‌های قابل اطمینان استفاده کنید.
استفاده از شبکه خصوصی مجازی (VPN)
زمانی که دستگاه خود را به VPN متصل می‌کنید، دستگاه شما طوری عمل می‌کند که انگار در همان شبکه محلی VPN قرار دارد. تمام ترافیک شما از طریق یک اتصال امن به VPN ارسال می‌شود و شما می‌توانید به طور ایمن به منابع شبکه محلی دسترسی داشته باشید. می‌توانید در زمان‌هایی که از Wi-Fi عمومی استفاده می‌کنید، در حال مسافرت هستید، از راه دور کار می‌کنید و یا فقط می‌خواهید یک اتصال امن و خصوصی داشته باشید، از VPN استفاده کنید.
سایر روش‌های محافظت از آدرس IP:
- برای دستگاه‌ها و حساب‌های کاربری خود، از رمز‌های عبور منحصر به فرد استفاده کنید.
- ایمیل‌های فیشینگ و محتوای مخرب را به خوبی بشناسید.
- بر روی دستگاه‌‌تان یک آنتیویروس خوب نصب کرده و دائما آن را بروزرسانی کنید.
منابع:
