سرور مجازی یا VPS (مخفف Virtual Private Server) فضایی مجازی و ایزوله از یک سرور فیزیکی می‌باشد که می‌توانید برای مدتی مشخص آن را از یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات هاستینگ اجاره کنید. VPS در واقع بخشی از سرور فیزیکی است که با استفاده از فناوری مجازی‌سازی به چند پارتیشن اختصاصی تقسیم‌بندی می‌شود. با خرید VPS، منابع و امکانات مشخصی (CPU،RAM، فضای ذخیره‌سازی، فایروال و …) از یک سرور به شکلی کاملا اختصاصی در اختیار شما قرار می‌گیرد. سرور مجازی دارای مزایای مختلفی می‌باشد که از میان آنها می‌توان به سفارشی‌سازی، مقیاس‌پذیری و امنیت بالا اشاره کرد. در این مقاله درباره سرور مجازی، نحوه عملکرد و کاربردهای و ویژگی‌های آن آشنا خواهید شد.

VPSها معمولا نسبت به هاست‌های اشتراکی (Shared Hosting)، امکانات بهتری را در اختیار کاربران خود قرار داده و بیشتر مناسب وب‌سایت‌هایی هستند که نیازی به امکانات و منابع سرورهای اختصاصی (Dedicated Server) ندارند و بنابراین می‌توانیم سرور مجازی را چیزی بین هاست اشتراکی و سرور اختصاصی بدانیم. میزان عملکرد سرور مجازی به شرکت ارائه‌دهنده و به خصوصیات پلنی که خریداری می‌کنید بستگی دارد و بنابراین قبل از انتخاب پلن VPS، با دقت تمام ویژگی‌های پلن‌های موجود را مقایسه کنید. اگر تصور کنیم سرور فیزیکی یک ساختمان است، هر واحد این ساختمان یک سرور مجازی است و هر کس تنها می‌تواند از امکانات واحد خود استفاده کند و هیچ دسترسی به سایر واحد‌ها (سایر سرورهای مجازی) ندارد. یکی از مزایای مهم سرورهای مجازی این است که استفاده سایر وب‌سایت‌ها از منابع موجود، هیچ تاثیری بر عملکرد و سرعت وب‌سایت شما نمی‌گذارد و منابع وب‌سایت شما کاملا تضمین شده است.

شما به راحتی مانند سایر انواع سرور ( اشتراکی، اختصاصی،…) می‌توانید فایل‌ها و داده‌های وب‌سایت خود را بر روی سرور مجازی ذخیره کنید. سرورهای مجازی معمولا عملکرد بهتری از هاست‌های اشتراکی دارند و در عین حال نیز ارزان‌تر از سرورهای اختصاصی هستند و همین دو دلیل مهم باعث افزایش محبوبیت VPSها در میان کاربران شده است. کاربران سرور مجازی بر خلاف هاست اشتراکی می‌توانند آزادانه هر برنامه‌ای را که می‌خواهند بر روی سرور خود نصب کنند و محیط کاربری خود را به دلخواه تغییر دهند. به طور کلی می‌توان گفت که با استفاده از سرور مجازی می‌توانید با صرف هزینه بسیار کمتر به امکانات مشابه سرورهای اختصاصی دست پیدا کنید. همانطور که اشاره شده، VPSها از مقیاس‌پذیری (scalability) بسیار خوبی برخوردار است و بنابراین در صورت افزایش ناگهانی ترافیک وب‌سایت خود می‌توانید پلنی که خریداری کرده‌اید را به راحتی ارتقا دهید.

سرور مجازی چگونه کار می‌کند؟

VPSها به نرم‌افزار مجازی‌سازی به نام Hypervisor (هایپروایزر) وابسته هستند. با استفاده از این نرم‌افزار می‌توان منابع یک سرور فیزیکی را جداسازی کرد و کاربران نیز از طریق آن می‌توانند به سرور شبیه‌سازی شده‌ای به نام ماشین مجازی (Virtual Machine) دسترسی داشته باشند. هر ماشین مجازی دارای یک سیستم عامل می‌باشد که به فضای ذخیره‌سازی و منابع سرور فیزیکی دسترسی دارد. بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم که کاربران به ماشین مجازی و سیستم عامل آن دسترسی دارند و نه سرور فیزیکی. Hypervisor این امکان را به کاربران می‌دهد تا سیستم‌عامل و نرم‌افزارهایی که می‌خواهند را در پارتیشن خود نصب کنند و به صورت کاملا مستقل به محیط ایزوله ایجاد شده خود دسترسی داشته باشند. VPS این امکان را به شما می‌دهد تا وب‌سایت خود را در محفظه‌ای امن و کاملا ایزوله راه‌اندازی کنید و سرور فیزیکی آن نیز در یک مرکزداده (Data Center) نگهداری می‌شود. شما با استفاده از سرور مجازی می‌توانید مانند سرور اختصاصی دسترسی کاملی به منابع خود داشته باشید اما هزینه اجاره سرور مجازی معمولا بسیار کمتر از یک سرور اختصاصی است.  هر سرور مجازی در اصطلاح کامپیوتری، کانتینر (Container) نامیده می‌شود و به سروری که کانتینر در آن نگهداری می‌شود نیز گره (Node) می‌گویند.

انواع سرور مجازی کدامند؟

استفاده از سرورها در مجموع نیاز به دانش فنی دارد و سرور مجازی نیز از این قاعده مستثنا نیست. شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات میزبانی معمولا دارای دو نسخه VPS هستند. نوع اول پلن سرور مجازی مدیریت‌شده (ManagedVPS) است که تمام مسئولیت راه‌اندازی ، پیکربندی ،نگهداری و به‌روزرسانی نرم‌افزارهای آن بر عهده شرکت ارائه‌دهنده می‌باشد. این نوع پلن مناسب افرادی است که تقریبا هیچ دانش فنی از سرور مجازی ندارند. سرورمجازی مدیریت‌نشده (Unmanaged VPS) نوع دیگر VPS می‌باشد که تمام مسئولیت‌های ذکر شده بر عهده فرد خریدار می‌باشد. این نوع سرور مجازی نیز مناسب افرادی است که از دانش فنی خوبی برخوردار هستند. البته این نکته را فراموش نکنید که پلن‌های مدیریت شده معمولا گرانتر از پلن‌های مدیریت نشده هستند. پلن سرورهای مجازی در شرکت مارال‌هاست به صورت مدیریت‌شده است و در صورت خرید سرور مجازی از مارال‌‌هاست، بهترین سطح خدمات فنی به صورت رایگان در اختیار شما قرار می‌گیرد.

سرور مجازی چه مزایایی دارد؟

VPS یکی از محبوب‌ترین انواع سرور بوده و دارای مزایای متعدی می‌باشد که البته همانطور که اشاره شد کیفیت سرور مجازی که خریداری می‌کنید، بستگی زیادی به نوع پلن و شرکت ارائه‌دهنده خدمات میزبانی دارد. مهم‌ترین مزایای سرورمجازی عبارتند از:

• امنیت بالا
• عدم تاثیر ترافیک سایر وب‌سایت‌ها بر عملکرد وب‌سایت شما
• قابلیت سفارشی‌سازی بالا
• مقیاس‌پذیری سریع و آسان
• امکان داشتن دسترسی ریشه (Root Access) به سرور
• ظرفیت ذخیره‌سازی بالا
• مقرون‌به‌صرفه بودن
• حفظ حریم خصوصی
• سرعت و عملکرد بالا
• تضمین منابع
• امکان نصب نرم‌افزاهای مختلف
• نرخ آپتایم بالا

کاربردهای سرور مجازی کدامند؟

از میزبانی وب گرفته تا سرور بازی، می‌توان گفت که سرورهای مجازی دارای کاربردهای بسیار متنوعی هستند. ما در مقاله دیگری به صورت مفصل به معرفی کاربردهای VPS پرداختیم که در صورت علاقه می‌توانید، آن را مطالعه کنید. در ادامه به طور خلاصه با کاربردهای سرور مجازی آشنا خواهید شد.

میزبانی وب (Web Hosting)

میزبانی یا هاستینگ وب رایج‌ترین کاربرد سرورهای مجازی می‌باشد. VPSها به خاطر مزایای متعددی (مقیاس‌پذیری آسان، امنیت بالا، مقرون‌به‌صرفه‌ بودن، سرعت بالا و …) که دارند، تبدیل به گزینه‌ای محبوب در میان دارندگان سایت‌ شده‌اند. سرورهای مجازی همچنین از زبان‌های برنامه‌نویسی، سیستم‌های مدیریت پایگاه‌داده و پروتکل‌های مبتنی بر وب مختلفی پشتیبانی می‌کنند.

سرور بازی (Gaming Server)

می‌توان از VPSها به عنوان سرور بازی نیز استفاده کرد که البته بهتر است برای انجام اینکار از یک سرور مجازی قدرتمند استفاده کنید زیرا ممکن است تعداد بازیکنان به یکباره افزایش پیدا کند و سرور بازی شما دچار مشکل شود. سرورهای مجازی به خطر مقیاس‌پذیری و نرخ آپتایم بالا و مقرون‌به‌صرفه بودن، گزینه بسیار مناسبی برای راه‌اندازی سرور بازی هستند. سرور بازی همچنین می‌تواند منبع درآمد خوبی برای شما باشد و به عنوان نمونه می‌توانید با فروش حق اشتراک، کسب درآمد کنید.

سرور وی‌پی‌ان (VPN Server)

امروزه کمتر کسی را می‌توانید پیدا کنید که با واژه VPN آشنا نباشد. شما با استفاده از وی‌پی‌ان‌ ها می‌توانید کارهایی مختلفی مانند انتقال امن داده‌ها، دور زدن سانسورها و مخفی کردن موقیعت مکانی را انجام دهید. VPNها با رمزنگاری ترافیک اینترنتی، از دسترسی سایر افراد (هکرها، دولت‌ها، شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی‌ و …) به اطلاعات شما جلوگیری می‌کنند. با این حال برخی افراد به خاطر نداشتن اعتماد به ارائه‌دهندگان VPN، خود اقدام به راه‌اندازی سرور وی‌پی‌ان می‌کنند. سرورهای مجازی با توجه به مزایای مختلفی که قبلا اشاره شد، گزینه مناسبی برای انجام این کار بوده و می‌توانید با استفاده از آنها داده‌ها و ترافیک VPN خود را نیز رمزنگاری کنید.

سرور پشتیبان (Backup Server)

سرورهای مجازی از امنیت خوبی برخوردار هستند و بنابراین می‌توانید از آنها به عنوان سرور پشتیبان استفاده کنید و دیگر نیاز نیست نگران از دست رفتن داده‌ها و فایل‌های مهم خود باشید. شما می‌توانید سرور پشتیبان خود را به گونه‌ای پیکربندی کنید که تنها کاربران دارای مجوز بتوانند به فایل‌های آن دسترسی داشته باشند.  VPSها به دلیل مقرون‌به‌صرفه بودن، امنیت و مقیاس‌پذیری بالا گزینه خوبی برای راه‌اندازی سرور پشتیبان هستند. سرورهای مجازی نیز خود توسط دیتاسنترهای مدرن پشتیبانی می‌شوند.

سرور توسعه و تست اپلیکیشن‌ها

توسعه‌دهندگان با استفاده از سرور مجازی‌ می‌توانند کارهای مختلفی را انجام دهند. به عنوان نمونه، اعضای تیم‌های توسعه‌دهنده می‌توانند با راه‌اندازی سرور مجازی از هر جایی از دنیا تمام فایل‌ها و داده‌های خود را باهم به اشتراک بگذارند و با همکاری هم پروژه‌های خود را پیش ببرند. توسعه‌دهندگان همچنین می‌توانند برنامه‌ها و نرم‌افزارهای خود را قبل از انتشار بر روی سرور مجازی مورد آزمایش قرار دهند. توسعه‌دهندگان مبتدی نیز می‌توانند مواردی که آموزش می‌بینند را بر روی سرور مجازی اجرا کنند.

سرور ایمیل (Email Server)

با وجود شبکه‌های اجتماعی مختلف، هنوز هم پلتفرم‌های ایمیلی مانند Gmail از محبوبیب بسیار زیادی برخوردار هستند اما فضای ذخیره‌سازی این پلتفرم‌ها محدود بوده و بنابراین می‌توانید در صورت نیاز از VPS خود به عنوان سرور ایمیل استفاده کنید. با توجه به امنیت بالای سرورهای مجازی، هیچ کس جز شما و افراد دارای مجوز نمی‌تواند به پیام‌های سرور ایمیل دسترسی داشته باشند.

سرور ویپ (VoIP Server)

شما با استفاده از سرور مجازی می‌توانید برای خود یک سرور VoIP (Voice over Internet Protocol) راه‌اندازی کنید. سرور ویپ این امکان را به شما می‌دهد تا از طریق اینترنت با دوستان و همکاران خود و یا هر فرد دیگری تماس تلفنی برقرار کنید. مهم‌ترین مزیت راه‌اندازی سرور VoIP کاهش هزینه‌ تماس‌های تلفنی است.

مقایسه سرور مجازی با هاست اشترکی، سرور اختصاصی و هاست ابری

سرویس‌های هاستینگ وب دارای ویژگی‌ها و امکانات مختلفی هستند و هر یک سطوح مختلفی از سفارشی‌سازی را به شما ارائه می‌دهند. در جدول زیر تفاوت‌های ۴ مورد از محبوب‌ترین انواع سرویس‌های میزبانی وب را مشاهده می کنید.

ويژگی	هاست اشتراکی	سرور مجازی	هاست ابری	سرور اختصاصی
تعداد وب‌سایت‌های قابل میزبانی	معمولا یک سایت	نامحدود	نا محدود	نا محدود
میزان منابع اختصاص یافته	بستگی به پلن دارد	بستگی به پلن دارد اما می‌توان منابع را در صورت نیاز افزایش داد	بستگی به پلن دارد	کل منابع سرور فیزیکی
میزان دانش فنی مورد نیاز	کم یا صفر	داشتن آشنایی اولیه با مبانی میزبانی برای رفع مشکلات احتمالی	کاملا توسط شرکت ارائه‌دهنده مدیریت می‌شود	آشنایی اولیه با مبانی میزبانی برای رفع مشکلات احتمالی
میزان پشتیبانی	بستگی به پلن و شرکت‌ ارائه‌دهنده دارد	بستگی به پلن و شرکت‌ ارائه‌دهنده دارد	بستگی به پلن و شرکت‌ ارائه‌دهنده دارد	بستگی به پلن و شرکت‌ ارائه‌دهنده دارد
امکان سفارشی‌سازی و نصب نرم‌افزار	ندارد	دارد	دارد	دارد
امکان دسترسی ریموت (از راه دور) به سرور	ندارد	از طریق SSH یا ریموت دسکتاپ	دارد	از طریق SSH یا ریموت دسکتاپ
میزان دسترسی به سرور	کم	دسترسی root	در سطح user	دسترسی root

سوالات متداول

منبع: hostinger، liquidweb و techtarget