سرور مجازی یا VPS چیست و چه کاربردهایی دارد؟

سرور مجازی یا VPS فضایی مجازی و ایزوله از یک سرور فیزیکی می‌باشد که می‌توانید برای مدتی مشخص آن را از یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات هاستینگ اجاره کنید. VPS در واقع بخشی از سرور فیزیکی است که با استفاده از فناوری مجازی‌سازی به چند پارتیشن اختصاصی تقسیم‌بندی می‌شود. با خرید VPS، منابع و امکانات مشخصی (CPU،RAM، فضای ذخیره‌سازی، فایروال، …) از یک سرور به شکلی کاملا اختصاصی در اختیار شما قرار می‌گیرد. سرور مجازی دارای مزایا مختلفی می‌باشد که از میان آنها می‌توان به سفارشی‌سازی، مقیاس‌پذیری و امنیت بالا اشاره کرد. در این مقاله درباره سرور مجازی، نحوه عملکرد و کاربردهای و ویژگی‌های آن آشنا خواهید شد.

VPSها معمولا نسبت به هاست‌های اشتراکی (Shared Hosting)، امکانات بهتری را در اختیار کاربران خود قرار داده و بیشتر مناسب وب‌سایت‌هایی هستند که نیازی به امکانات و منابع سرورهای اختصاصی (Dedicated Server) ندارند و بنابراین می‌توانیم سرور مجازی را چیزی بین هاست اشتراکی و سرور اختصاصی بدانیم. میزان عملکرد سرور مجازی به شرکت ارائه‌دهنده و به خصوصیات پلانی که خریداری می‌کنید، بستگی دارد و بنابراین قبل از انتخاب پلان VPS، با دقت تمام ویژگی‌های پلان‌های موجود را مقایسه کنید. سرور مجازی را می‌توانید به مانند یک ساختمان (سرور فیزیکی) در نظر بگیرید که هر کس تنها می‌تواند از امکانات واحد آپارتمان (سرور مجازی) خود استفاده کند و هیچ دسترسی به سایر واحد‌ها (سایر سرورهای مجازی) ندارد. یکی از مزایای مهم سرورهای مجازی این است که استفاده سایر وب‌سایت‌ها از منابع موجود، هیچ تاثیری بر عملکرد و سرعت وب‌سایت شما نمی‌گذارد و منابع وب‌سایت شما کاملا تضمین شده است.

 

شما به راحتی به مانند سایر انواع سرور ( اشتراکی، اختصاصی،…) می‌توانید فایل‌ها و داده‌های وب‌سایت خود را بر روی سرور مجازی ذخیره کنید. سرورهای مجازی معمولا عملکرد بهتری از هاست‌های اشتراکی دارند و در عین حال نیز ارزان‌تر از سرورهای اختصاصی هستند و همین دو دلیل مهم باعث افزایش محبوبیت VPSها در میان کاربران شده است. کاربران سرور مجازی بر خلاف هاست اشتراکی می‌توانند آزادانه هر برنامه‌ای را که می‌خواهند بر روی سرور خود نصب کنند و محیط کاربری خود را به دلخواه خود تغییر دهند. به طور کلی می‌توان گفت که با استفاده از سرور مجازی می‌توانید با صرف هزینه بسیار کمتر به امکانات مشابه سرورهای اختصاصی دست پیدا کنید. همانطور که اشاره شده، VPSها از مقیاس‌پذیری (scalability) بسیار خوبی برخوردار است و بنابراین در صورت افزایش ناگهانی ترافیک وب‌سایت خود می‌توانید پلانی که خریداری کرده‌اید را به راحتی ارتقا دهید.

سرور مجازی چگونه کار می‌کند؟

VPSها به نرم‌افزار مجازی‌سازی به نام Hypervisor (هایپروایزر) وابسته هستند. با استفاده از این نرم‌افزار می‌توان منابع یک سرور فیزیکی را جداسازی کرد و کاربران نیز از طریق آن می‌توانند به سرور شبیه‌سازی شده‌ای به نام ماشین مجازی (Virtual Machine) دسترسی داشته باشند. هر ماشین مجازی دارای یک سیستم عامل می‌باشد که به فضای ذخیره‌سازی و منابع سرور فیزیکی دسترسی دارد. بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم که کاربران به ماشین مجازی و سیستم عامل آن دسترسی دارند و نه سرور فیزیکی. Hypervisor این امکان را به کاربران می‌دهد تا سیستم‌عامل و نرم‌افزارهایی را که می‌خواهند را در پارتیشن خود نصب کنند و به صورت کاملا مستقل به محیط ایزوله ایجاد شده خود دسترسی داشته باشند. VPS این امکان را به شما می‌دهد تا وب‌سایت خود را در محفظه‌ای امن و کاملا ایزوله راه‌اندازی کنید و سرور فیزیکی آن نیز در یک مرکزداده (Data Center) نگهداری می‌شود. شما با استفاده از سرور مجازی می‌توانید به مانند سرور اختصاصی دسترسی کاملی به منابع خود داشته باشید اما هزینه اجاره سرور مجازی معمولا بسیار کمتر از یک سرور اختصاصی است.  هر سرور مجازی در اصطلاح کامپیوتری، کانتینر (Container) نامیده می‌شود و به سروری که کانتینر در آن نگهداری می‌شود نیز گره (Node) می‌گویند.

انواع سرور مجازی کدامند؟

استفاده از سرورها در مجموع نیاز به دانش فنی دارد و سرور مجازی نیز از این قاعده مستثنا نیست. شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات میزبانی معمولا دارای دو نسخه VPS هستند. نوع اول پلان سرور مجازی مدیریت شده (Managed VPS) است که تمام مسئولیت راه‌اندازی ، پیکربندی ،نگهداری سرور مجازی و به‌روزرسانی نرم‌افزارهای آن بر عهده شرکت ارائه‌دهنده می‌باشد. این نوع پلان مناسب افرادی است که تقریبا هیچ دانش فنی از سرور مجازی ندارند. سرورمجازی مدیریت نشده (Unmanaged VPS) نوع دیگر VPS می‌باشد که تمام مسئولیت‌های ذکر شده بر عهده فرد خریدار می‌باشد. این نوع  سرور مجازی نیز مناسب افرادی است که از دانش فنی خوبی برخوردار هستند. البته این نکته را فراموش نکنید که پلان‌های مدیریت شده معمولا گرانتر از پلان‌های مدیریت نشده هستند.

سرور مجازی چه مزایایی دارد؟

VPS یکی از محبوب‌ترین انواع سرور بوده و دارای مزایای متعدی می‌باشد که البته همانطور که اشاره شد کیفیت سرور مجازی که خریداری می‌کنید، بستگی زیادی به نوع پلان و شرکت ارائه‌دهنده خدمات میزبانی دارد. مهم‌ترین مزایای سرورمجازی عبارتند از:

• امنیت بالا
• عدم تاثیر ترافیک سایر وب‌سایت‌ها بر عملکرد وب‌سایت شما
• قابلیت سفارشی‌سازی بالا
• مقیاس‌پذیری سریع و آسان
• امکان داشتن دسترسی ریشه به سرور
• ظرفیت ذخیره‌سازی بالا
• مقرون‌به‌صرفه بودن
• حفظ حریم خصوصی
• سرعت و عملکرد بالا
• تضمین منابع
• امکان نصب نرم‌افزاهای مختلف
• نرخ آپتایم بالا

کاربردهای سرور مجازی کدامند؟

از میزبانی وب گرفته تا سرور بازی، می‌توان گفت که سرورهای مجازی دارای کاربردهای بسیار متنوعی هستند. ما در مقاله دیگری به صورت اختصاصی به معرفی کاربردهای VPS پرداختیم که در صورت علاقه می‌توانید، آن را مطالعه کنید. در ادامه به طور خلاصه با کاربردهای سرور مجازی آشنا خواهید شد.

 

میزبانی وب (Web Hosting)

میزبانی یا هاستینگ وب رایج‌ترین کاربرد سرورهای مجازی می‌باشد. VPSها به خاطر مزایای متعددی (مقیاس‌پذیری آسان، امنیت بالا، مقرون‌به‌صرفه‌ بودن، سرعت بالا، …) که دارند، تبدیل به گزینه‌ای محبوب در میان دارندگان سایت‌ شده‌اند. سرورهای مجازی همچنین از زبان‌های برنامه‌نویسی، سیستم‌های مدیریت پایگاه‌داده و پروتکل‌های مبتنی بر وب مختلفی پشتیبانی می‌کنند.

سرور بازی (Gaming Server)

می‌توان از VPSها به عنوان سرور بازی نیز استفاده کرد که البته بهتر است برای انجام اینکار از یک سرور مجازی قدرتمند استفاده کنید زیرا ممکن است تعداد بازیکنان به یکباره افزایش پیدا کند و سرور بازی شما دچار مشکل شود. سرورهای مجازی به خطر مقیاس‌پذیری و نرخ آپتایم بالا و مقرون‌به‌صرفه بودن، گزینه بسیار مناسبی برای راه‌اندازی سرور بازی هستند. سرور بازی همچنین می‌تواند منبع درآمد خوبی برای شما باشد و به عنوان نمونه می‌توانید با فروش حق اشتراک کسب درآمد کنید.

سرور وی‌پی‌ان (VPN Server)

امروزه کمتر کسی را می‌توانید پیدا کنید که با واژه VPN آشنا نباشد. شما با استفاده از وی‌پی‌ان‌ ها می‌توانید کارهایی مختلفی مانند انتقال امن داده‌ها، دور زدن سانسورها و مخفی کردن موقیعت مکانی را انجام دهید. VPNها با رمزنگاری ترافیک اینترنتی شما از دسترسی سایر افراد (هکرها، دولت‌ها، شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی،…) جلوگیری می‌کنند. با این حال برخی افراد به خاطر نداشتن اعتماد به ارائه‌دهندگان VPN، خود اقدام به راه‌اندازی سرور وی‌پی‌ان می‌کنند. سرورهای مجازی با توجه به مزایای مختلفی (سفارشی‌سازی سریع، امنیت، سرعت و عملکرد بالا، …) گزینه مناسبی برای انجام این کار بوده و می‌توانید با استفاده از آنها داده‌ها و ترافیک VPN خود را نیز رمزنگاری کنید.

سرور پشتیبان (Backup Server)

سرورهای مجازی از امنیت خوبی برخوردار هستند و بنابراین می‌توانید از آنها به عنوان سرور پشتیبان استفاده کنید و دیگر نیاز نیست نگران از دست رفتن داده‌ها و فایل‌های مهم خود باشید. شما می‌توانید سرور پشتیبان خود را به گونه‌ای پیکربندی کنید که تنها کاربران دارای مجوز بتوانند به فایل‌های آن دسترسی داشته باشند.  VPSها به دلیل مقرون‌به‌صرفه بودن، امنیت و مقیاس‌پذیری بالا گزینه خوبی برای راه‌اندازی سرور پشتیبان هستند. سرورهای مجازی نیز خود توسط دیستاسنترهای مدرن پشتیبانی می‌شوند.

 

توسعه و امتحان اپلیکیشن‌ها (Developing and Testing Apps)

توسعه‌دهندگان با استفاده از سرور مجازی‌های می‌توانند کارهای مختلفی را انجام دهند. به عنوان نمونه، اعضای تیم‌های توسعه‌دهنده می‌توانند با راه‌اندازی سرور مجازی از هر جایی از دنیا تمام فایل‌ها و داده‌های خود را باهم به اشتراک بگذارند و با همکاری هم پروژه‌های خود را پیش ببرند. توسعه‌دهندگان همچنین می‌توانند برنامه‌ها و نرم‌افزارهای خود را قبل از انتشار بر روی سرور مجازی مورد آزمایش قرار دهند. توسعه‌دهندگان مبتدی نیز می‌توانند مواردی که آموزش می‌بینند را بر روی سرور مجازی اجرا کنند.

سرور ایمیل (Email Server)

با وجود شبکه‌های اجتماعی مختلف، هنوز هم پلتفرم‌های ایمیلی مانند Gmail از محبوبیب بسیار زیادی برخوردار هستند اما فضای ذخیره‌سازی این پلتفرم‌ها محدود بوده و بنابراین می‌توانید در صورت نیاز از VPS خود به عنوان سرور ایمیل استفاده کنید. با توجه به امنیت بالای سرورهای مجازی، هیچ کس جز شما و افراد دارای مجوز نمی‌تواند به پیام‌های سرور ایمیل دسترسی داشته باشند.

 

سرور ویپ (VoIP Server)

شما با استفاده از سرور مجازی می‌توانید برای خود یک سرور VoIP (Voice over Internet Protocol) راه‌اندازی کنید. سرور ویپ این امکان را به شما می‌دهد تا از طریق اینترنت با دوستان و همکاران خود و یا هر فرد دیگری تماس تلفنی برقرار کنید. مهم‌ترین مزیت راه‌اندازی سرور VoIP کاهش هزینه‌ تماس‌های تلفنی است.

 

میزبانی از سرور (Hosting a Sever)

شما می‌توانید تمام فایل‌ها و داد‌های خود را بر روی سرور مجازی قرار دهید و بنابراین دیگر نیازی به راه‌اندازی سرور محلی ندارید و تمام مسئولیت‌های مرتبط با میزبانی سرور (نگهداری، تعمیر، …) نیز بر عهده شرکت ارائه‌دهنده خدمات میزبانی خواهد بود.

مقایسه سرور مجازی با هاست اشترکی ، سرور اختصاصی و هاست ابری

سرویس‌های هاستینگ وب دارای ویژگی‌ها و امکانات مختلفی هستند و هر یک سطوح مختلفی از سفارشی‌سازی را به شما ارائه می‌دهند. در جدول زیر تفاوت‌های ۴ تا از محبوب‌ترین انواع سرویس‌های میزبانی وب را مشاهده می کنید.

ويژگی	هاست اشتراکی	سرور مجازی	هاست ابری	سرور اختصاصی
تعداد وب‌سایت‌های قابل میزبانی	معمولا یکی	نا محدود	نا محدود	نا محدود
میزان منابع اختصاص یافته	بستگی به پلان دارد	بستگی به پلان دارد اما می‌توان منابع را در صورت نیاز افزایش داد	بستگی به پلان دارد	کل منابع سرور فیزیکی
میزان دانش فنی مورد نیاز	کم یا هیچی	داشتن آشنایی اولیه با مبانی میزبانی برای رفع مشکلات احتمالی	کاملا توسط شرکت ارائه‌دهنده مدیریت می‌شود	آشنایی اولیه با مبانی میزبانی برای رفع مشکلات احتمالی
میزان پشتیبانی	بستگی به پلان و شرکت‌ ارائه‌دهنده دارد	بستگی به پلان و شرکت‌ ارائه‌دهنده دارد	بستگی به پلان و شرکت‌ ارائه‌دهنده دارد	بستگی به پلان و شرکت‌ ارائه‌دهنده دارد
امکان سفارشی‌سازی و نصب نرم‌افزار	ندارد	دارد	دارد	دارد
امکان دسترسی ریموت (از راه دور) به سرور	ندارد	از طریق SSH یا دسکتاپ ریموت	دارد	از طریق SSH یا دسکتاپ ریموت
میزان دسترسی به سرور	کم	دسترسی ریشه به سرور	دسترسی ریشه به سرور	دسترسی ریشه به سرور

سوالات متداول

هایپروایزر چیست؟

هایپروایزر یا Hypervisor نرم‌افزار یا سخت‌افزاری است که با استفاده از آن مي‌توانید چندین ماشین مجازی (VM) را میزبانی کنید. هایپروایزر این امکان را به کامپیوتر میزبان می‌دهد تا منابع خود را میان ماشین‌های مجازی تقسیم کند. هر ماشین مجازی با استفاده از Hypervisor می‌تواند برنامه‌ها و سیستم‌عامل مخصوص به خود را اجرا کند.

دیتاسنتر یا مرکزداده چیست؟

مرکزداده اتاق فیزیکی، ساختمان یا تأسیساتی متشکل از شبکه‌ها، سرورها ،تجهیزات کامپیوتری و زیرساخت‌های محاسباتی است که سازمان‌ها و شرکت‌ها با استفاده از آنها می‌توانند حجم بسیار زیادی از داد‌ه‌ها و برنامه‌ها را پردازش، ذخیره‌سازی و مدیریت کنند.

هاست چیست؟

هاست در کل به دستگاه یا کامپیوتری می‌گویند که با سایر دستگاه‌های شبکه ارتباط برقرار می‌کند. هاست همچنین می‌تواند کلاینت‌ و یا سروری باشد که داده‌ها، فایل‌ها و برنامه‌هایی را ارسال یا دریافت کند. هر هاست نیز دارای آدرس IP منحصربه‌فرد خود می‌باشد.

سرور چیست؟

سرور نرم‌افزار یا دستگاه سخت‌افزاری است که خدماتی را به برنامه‌های کامپیوتری دیگر و کاربران آن ارائه می‌دهد. سرورها به درخواست‌هایی که از طریق شبکه به آنها ارسال می‌شوند، پاسخ می‌دهند. به دستگاهی که به سرور درخواست ارسال می‌کند نیز کلاینت (Client) می‌گویند. سرورها انواع و کاربردهای مختلفی دارند و بدون آنها امکان دسترسی به اینترنت وجود ندارد. سرورهای مجازی و اختصاصی نیز نوعی سرور هستند.

در تهیه این مقاله از مقالات وب‌سایت‌های معتبر hostinger، liquidweb و techtarget استفاده شده است.