آموزش نصب Nextcloud روی Ubuntu 22.04 به‌صورت قدم‌به‌قدم

آموزش سرور و سیستم‌عامل‌ها, هوش مصنوعی و تکنولوژی

28 آبان 1404

فهرست محتوا

1 مقدمه:
2 پیش‌نیازها و الزامات
3
4 نصب وب‌سرور (Nginx یا Apache)
5 نصب و پیکربندی Nginx
6 نصب و تنظیم PHP
7 نصب و کانفیگ دیتابیس
8 ایجاد دیتابیس و یوزر
9 ایمن سازی MariaDB
10 دانلود و نصب Nextcloud
11 تنظیم وب‌سرور
12 کانفیگ Apache VirtualHost
13 اجرای نصب از طریق مرورگر
14 جمع‌بندی

مقدمه:

نصب Nextcloud روی Ubuntu 22.04 یکی از مطمئن‌ترین و پایدارترین روش‌ها برای ایجاد یک فضای ذخیره‌سازی ابری خصوصی است؛ فضایی که تمام داده‌ها زیر کنترل خودتان باشد و هیچ وابستگی‌ای به سرویس‌های تجاری مثل Google Drive یا Dropbox نداشته باشید. Nextcloud یک پلتفرم متن‌باز، ماژولار و قابل‌گسترش است که علاوه بر مدیریت فایل، امکاناتی مثل تقویم سازمانی، تماس ویدئویی، اشتراک‌گذاری امن، و ده‌ها افزونه کاربردی را در اختیار تیم‌ها و سازمان‌ها قرار می‌دهد.

Ubuntu 22.04 LTS به‌عنوان یکی از پایدارترین نسخه‌های لینوکس، محیطی ایده‌آل برای اجرای Nextcloud فراهم می‌کند. پشتیبانی طولانی‌مدت، بسته‌های به‌روز، kernel پایدار و سازگاری عالی با وب‌سرورهایی مثل Apache و Nginx باعث می‌شود نصب روی این نسخه هم ساده‌تر باشد و هم در عملکرد نهایی سرویس تأثیر مستقیم داشته باشد.

پیش‌نیازها و الزامات

قبل از شروع نصب Nextcloud روی Ubuntu 22.04، لازم است سرور شما از نظر منابع سخت‌افزاری، سیستم‌عامل و سطح دسترسی در وضعیت مناسبی باشد تا سرویس بدون افت سرعت یا خطا اجرا شود. برای یک نصب پایه، داشتن سروری با یک vCPU و حداقل ۲ گیگابایت RAM کافی است، اما اگر قصد دارید تعداد بیشتری کاربر همزمان داشته باشید یا افزونه‌هایی مثل OnlyOffice و Collabora را فعال کنید، بهتر است حداقل از دو vCPU و چهار گیگابایت RAM استفاده کنید. هرچقدر منابع پردازش و حافظه سیستم بیشتر باشد، سرعت همگام‌سازی فایل‌ها، اجرای کوئری‌های دیتابیس و عملکرد کلی Nextcloud بهتر خواهد بود.

در کنار منابع سخت‌افزاری، باز بودن پورت‌های حیاتی نیز ضرورت دارد. برای ارتباطات وب و اجرای داشبورد، پورت‌های ۸۰ و ۴۴۳ باید در دسترس باشند تا بتوانید سرویس را از طریق HTTP و HTTPS اجرا کنید. همچنین پورت ۳۳۰۶ برای اتصال Nextcloud به دیتابیس MariaDB مورد نیاز است. اگر فایروال فعال دارید، اطمینان از باز بودن این پورت‌ها یکی از اولین گام‌های مهم پیش از شروع نصب است.

نصب Nextcloud معمولاً روی Ubuntu 22.04 LTS انجام می‌شود، زیرا این نسخه با پشتیبانی بلندمدت (LTS)، آپدیت‌های امنیتی منظم و سازگاری بسیار خوب با PHP، Nginx، Apache و MariaDB، محیطی پایدار و قابل اعتماد را فراهم می‌کند. برای انجام مراحل نصب نیز باید امکان دسترسی از طریق SSH فراهم باشد تا بتوانید دستورات لازم را اجرا کرده و تنظیمات سرور را مدیریت کنید. داشتن یک دسترسی SSH پایدار، کنترل کامل‌تری روی فرآیند نصب، پیکربندی و رفع مشکلات احتمالی به شما می‌دهد.

این پیش‌نیازها پایه‌ای‌ترین مواردی هستند که تضمین می‌کنند نصب Nextcloud بدون خطا انجام شود و در ادامه، سرویس شما با سرعت و پایداری بیشتری فعالیت کند. اگر منابع یا تنظیمات اولیه به‌درستی آماده نشده باشد، معمولاً در مراحل بعدی با مشکلاتی مثل خطاهای PHP، کندی دیتابیس یا اختلالات عملکرد مواجه خواهید شد.

نصب وب‌سرور (Nginx یا Apache)

در فرآیند نصب Nextcloud یکی از مهم‌ترین انتخاب‌ها، تعیین وب‌سروری است که قرار است سرویس شما روی آن اجرا شود. Nextcloud با هر دو وب‌سرور Apache و Nginx سازگاری کامل دارد، اما هر کدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. Apache با ماژول‌های داخلی و پشتیبانی از ‎.htaccess‎ معمولاً برای کاربرانی که تنظیمات ساده‌تر و انعطاف بالا می‌خواهند مناسب است، در حالی که Nginx به‌خاطر معماری رویدادمحورش و مصرف کمتر منابع، برای ترافیک بالا و بهینه‌سازی سرعت گزینه جذاب‌تری محسوب می‌شود. در ادامه، روند نصب و تنظیم هر دو وب‌سرور را به‌صورت جداگانه و کامل توضیح می‌دهیم تا بتوانید متناسب با نیاز پروژه خود انتخاب صحیحی داشته باشید.

نصب و پیکربندی Apache

اگر ترجیح می‌دهید نصب Nextcloud را با کمترین پیچیدگی و بیشترین انعطاف انجام دهید، Apache گزینه‌ای بسیار مناسب است. این وب‌سرور به‌طور پیش‌فرض از ‎.htaccess‎ پشتیبانی می‌کند و بسیاری از تنظیمات ضروری Nextcloud بدون نیاز به تعریف قوانین اضافی در سطح سرور اعمال می‌شود.

برای نصب Apache کافی است بسته اصلی وب‌سرور به همراه ماژول PHP روی سیستم نصب شود. این کار با یک دستور ساده انجام می‌شود:

sudo apt install apache2 libapache2-mod-php -y

پس از نصب، قدم مهم بعدی فعال‌سازی ماژول‌هایی است که Nextcloud برای عملکرد صحیح به آن‌ها نیاز دارد. ماژول‌هایی مثل ‎rewrite‎ برای مدیریت URLها، ‎headers‎ برای اعمال هدرهای امنیتی، و ‎dir‎ و ‎env‎ که در تنظیمات مسیرها و متغیرهای محیطی نقش دارند، معمولاً باید فعال باشند. بدون فعال بودن این ماژول‌ها ممکن است در طول نصب Nextcloud با خطاهایی مثل عدم دسترسی به مسیرهای خاص یا هشدارهای امنیتی مواجه شوید.

بعد از فعال‌سازی ماژول‌ها، نوبت به تنظیم VirtualHost می‌رسد. در این مرحله باید یک فایل پیکربندی برای دامنه یا IP سرورتان بسازید و مسیر پوشه Nextcloud را به‌عنوان DocumentRoot معرفی کنید. در همین فایل همچنین لازم است دسترسی پوشه اصلی Nextcloud را مشخص کنید، قوانین Rewrite را فعال کنید و مسیر اجرای PHP را تعریف نمایید. اگر دامنه دارید، بهتر است از همین ابتدا VirtualHost را بر اساس نام دامنه بسازید تا در مراحل بعدی بتوانید SSL را بدون تغییرات اضافی فعال کنید.وقتی این تنظیمات به‌درستی انجام شود، Apache به‌شکلی پایدار و بدون خطا آماده می‌شود تا مراحل بعدی نصب Nextcloud را ادامه دهید.

نصب و پیکربندی Nginx

اگر سرویس شما قرار است تعداد زیادی کاربر هم‌زمان داشته باشد یا روی سروری با منابع محدود قصد نصب Nextcloud را دارید، Nginx با مصرف کمتر RAM و پردازش سریع‌تر درخواست‌ها می‌تواند گزینه‌ای بهتر باشد. برخلاف Apache، Nginx از ‎.htaccess‎ پشتیبانی نمی‌کند، بنابراین تمام قوانین باید مستقیماً در فایل server block تعریف شوند. این موضوع کمی تنظیمات را تخصصی‌تر می‌کند اما در عوض کنترل بیشتری روی بهینه‌سازی و امنیت خواهید داشت.

برای شروع کافی است بسته اصلی Nginx را نصب کنید:

sudo apt install nginx -y

بعد از نصب، باید یک server block اختصاصی برای Nextcloud ایجاد کنید. در این فایل مسیر دامنه، روت سرویس، تنظیمات مربوط به هدرهای امنیتی، قوانین جلوگیری از دسترسی به فایل‌های حساس، مسیر لاگ‌ها و مواردی مانند محدودیت حجم آپلود مشخص می‌شود. اهمیت درست‌نویسی این بخش بالاست، چون هرگونه خطا در مسیرها یا قوانین می‌تواند باعث بروز خطای 403، 404 یا حتی 502 شود.

یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در استفاده از Nginx، اتصال PHP-FPM است. چون برخلاف Apache، پردازش PHP در Nginx از طریق FastCGI انجام می‌شود. بنابراین لازم است مسیر سوکت یا پورت PHP-FPM را در بلاک مربوطه تعریف کنید. معمولاً این مسیر در سیستم‌های Ubuntu مشابه زیر است:

/run/php/php8.1-fpm.sock

در همین بخش باید محدودیت‌های مهم PHP مثل حجم آپلود، زمان اجرای اسکریپت‌ها و مسیر FastCGI Params را هم اضافه کنید تا هنگام نصب Nextcloud یا آپلود فایل‌های بزرگ دچار مشکل نشوید. اگر این کانفیگ‌ها به‌درستی انجام شود، Nginx می‌تواند Nextcloud را با سرعت بالا، مصرف کم و پایداری مناسب اجرا کند.

نصب و تنظیم PHP

در مرحله بعد از انتخاب وب‌سرور، نوبت به نصب PHP و افزونه‌هایی می‌رسد که برای اجرای صحیح Nextcloud ضروری هستند. چون Nextcloud یک نرم‌افزار PHP-محور است، نسخه PHP و نحوه پیکربندی آن نقش مستقیم در سرعت، پایداری و حتی امنیت نصب Nextcloud دارد. خوشبختانه Ubuntu 22.04 از نسخه‌های جدید و پایدار PHP پشتیبانی می‌کند و این موضوع کار نصب را ساده‌تر کرده است.

نصب PHP و افزونه‌های مورد نیاز

Nextcloud برای اینکه بتواند بخش‌هایی مثل پایگاه داده، ماژول‌های گرافیکی، مدیریت فایل‌ها، کش، رمزنگاری و ارتباطات شبکه را مدیریت کند، به مجموعه‌ای از افزونه‌های PHP نیاز دارد. بدون نصب این افزونه‌ها، هنگام اجرای مراحل نصب یا کار با داشبورد با خطاهای مختلف مانند «missing modules» یا «PHP not configured» مواجه می‌شوید.

برای نصب PHP و افزونه‌های ضروری، کافی است یک دستور واحد اجرا شود که تمام نیازمندی‌ها را یکجا نصب می‌کند. این افزونه‌ها شامل مواردی مثل php-mysql برای ارتباط با MariaDB، افزونه‌هایی مثل php-xml و php-mbstring برای پردازش فایل‌ها و متن، و افزونه‌های مهمی مانند php-intl، php-gd و php-zip هستند که برای کارکرد کامل Nextcloud الزامی‌اند. با نصب این بسته‌ها، بخش بزرگی از پیش‌نیازهای نرم‌افزاری آماده می‌شود و سرور برای ادامه مراحل نصب Nextcloud کاملاً مجهز خواهد بود.

بهینه‌سازی PHP

بعد از نصب بسته‌های اصلی، مرحله مهم‌تر پیکربندی PHP است. تنظیمات پیش‌فرض PHP معمولاً برای کار با یک سرویس ابری مثل Nextcloud کافی نیست و اگر اصلاح نشوند، در آپلود فایل‌های حجیم، اجرای فرآیندهای پس‌زمینه یا حتی باز شدن برخی بخش‌های پنل مدیریت اختلال ایجاد می‌شود. بنابراین انجام چند تغییر کلیدی در فایل پیکربندی PHP الزامی است.

یکی از مهم‌ترین پارامترها memory_limit است. Nextcloud برای پردازش فایل‌ها، باز کردن تصاویر، اجرای اسکریپت‌های بک‌گراند و مدیریت هم‌زمان کاربران نیاز به حافظه بیشتری نسبت به مقدار پیش‌فرض PHP دارد. معمولاً تنظیم این مقدار روی 512MB یا حتی بیشتر، باعث می‌شود فرایندها بدون خطا انجام شوند و با هشدارهای مربوط به کمبود حافظه روبه‌رو نشوید.

پارامتر مهم بعدی upload_max_filesize است که مقدار مجاز آپلود فایل را تعیین می‌کند. اگر این مقدار روی عددی پایین باقی بماند، کاربران هنگام آپلود فایل‌های بزرگ (مثل ویدئوها یا فایل‌های ZIP حجیم) با خطای 413 مواجه می‌شوند. معمولاً مقدار 512MB تا 1GB برای اکثر سناریوها مناسب است، اما بسته به نیاز پروژه می‌توانید آن را افزایش دهید.

در نهایت، یکی از بخش‌های کلیدی برای افزایش سرعت Nextcloud در سطح PHP، فعال‌سازی و بهینه‌سازی OPcache است. این قابلیت باعث می‌شود اسکریپت‌های PHP به‌جای اجرای مجدد، در حافظه کش شوند و سرعت اجرای صفحات به‌طور محسوسی افزایش پیدا کند. برای سرویس‌هایی مثل Nextcloud که تعداد زیادی درخواست PHP دارند، وجود OPcache تقریباً ضروری است. با فعال کردن این قابلیت و تنظیم مقادیر اولیه حافظه، تعداد زیادی از درخواست‌ها بدون پردازش مجدد اجرا می‌شوند و فشار روی CPU و RAM کاهش می‌یابد.

در مجموع، نصب کامل PHP و اعمال چند تنظیم مهم، کمک می‌کند Nextcloud در ادامه مسیر نصب و استفاده دچار خطاهای احتمالی نشود و با سرعت و پایداری بیشتری کارکند. این مرحله پایه‌ی تجربه کاربری روان در کل سیستم است.

نصب و کانفیگ دیتابیس

در مرحله بعدیِ نصب Nextcloud لازم است پایگاه داده‌ای که قرار است تمام ساختارها، تنظیمات داخلی و اطلاعات کاربران در آن ذخیره شود، آماده‌سازی گردد. Nextcloud از چند دیتابیس مختلف پشتیبانی می‌کند، اما MariaDB یکی از پایدارترین و سریع‌ترین گزینه‌ها در Ubuntu 22.04 محسوب می‌شود. در این بخش مراحل نصب سرویس، ایجاد دیتابیس و کاربر اختصاصی، و سپس انجام تنظیمات امنیتی لازم را مشاهده می‌کنید.

نصب MariaDB

برای شروع، سرویس MariaDB را باید روی سرور نصب کنید. این سرویس در مخزن رسمی Ubuntu وجود دارد و بدون نیاز به تنظیمات اضافی قابل نصب است. فرمان زیر MariaDB را به‌همراه ابزارهای مدیریتی آن روی سیستم نصب می‌کند:

sudo apt install mariadb-server -y

پس از اجرای این دستور، سرویس دیتابیس به‌صورت خودکار فعال می‌شود و آماده است تا در مراحل بعدی، دیتابیس اختصاصی برای Nextcloud بر روی آن ایجاد شود. این مرحله از پایه‌ای‌ترین گام‌ها در فرآیند نصب Nextcloud است و باید بدون خطا انجام شود.

ایجاد دیتابیس و یوزر

پس از نصب سرویس، لازم است یک پایگاه داده مخصوص Nextcloud ایجاد شود تا تمام داده‌های مربوط به کاربران و تنظیمات سیستم در محیطی امن و جداگانه ذخیره گردد. همچنین باید یک کاربر مستقل تعریف شود تا Nextcloud صرفاً از طریق همان کاربر به دیتابیس دسترسی داشته باشد. برای اجرای این مرحله ابتدا وارد شل MariaDB شوید و سپس دستورهای زیر را وارد کنید:

CREATE DATABASE nextcloud;
CREATE USER 'ncuser'@'localhost' IDENTIFIED BY 'your-password';
GRANT ALL PRIVILEGES ON nextcloud.* TO 'ncuser'@'localhost';
FLUSH PRIVILEGES;

در این ساختار، دیتابیسی با نام nextcloud ایجاد می‌شود و کاربری با دسترسی محدود فقط به همین دیتابیس تعریف خواهد شد. استفاده از کاربر مستقل در فرآیند نصب Nextcloud از نظر امنیتی بسیار مهم است، زیرا از دسترسی غیرضروری به سایر پایگاه‌های داده جلوگیری می‌کند.

سخت‌سازی امنیتی MariaDB

پس از ساخت دیتابیس و کاربر، لازم است سرویس MariaDB را ایمن‌سازی کنید تا از هرگونه نفوذ یا دسترسی ناخواسته جلوگیری شود. اولین گام اجرای ابزار امنیتی داخلی MariaDB یعنی mysql_secure_installation است. با اجرای این ابزار، می‌توانید رمز عبور حساب root را تنظیم کنید، کاربران ناشناس را حذف نمایید، دیتابیس‌های آزمایشی را پاک کنید و در نهایت، امکان لاگین root از راه دور را غیرفعال کنید. تمام این اقدامات برای بالا بردن امنیت در محیط‌های عملیاتی و مخصوصاً در فرآیند نصب Nextcloud ضروری هستند.

برای اجرای این ابزار کافی است دستور زیر را وارد کنید:

sudo mysql_secure_installation

در ادامه، لازم است دسترسی‌های کاربری که برای Nextcloud ایجاد شده است نیز محدود شود. این کاربر تنها باید به دیتابیس nextcloud دسترسی داشته باشد و هیچ‌گونه اجازه مدیریت دیتابیس‌های دیگر یا اجرای دستورات سطح بالا را نداشته باشد. محدود کردن دسترسی‌ها علاوه‌بر جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی، باعث می‌شود ساختار دیتابیس پایدار و ایمن باقی بماند و Nextcloud بدون مشکل به اطلاعات موردنیاز خود دسترسی داشته باشد.

با پایان این مرحله، دیتابیس شما کاملاً آماده است تا در مراحل بعدی نصب Nextcloud مورد استفاده قرار گیرد و داده‌ها را با امنیت بالا ذخیره و پردازش کند.

ایمن سازی MariaDB

بعد از ایجاد دیتابیس و کاربر، لازم است سرویس MariaDB را ایمن‌سازی کنید تا پایگاه داده‌ای که قرار است Nextcloud روی آن اجرا شود، در برابر دسترسی‌های ناخواسته و حملات احتمالی محافظت گردد. این مرحله یکی از پایه‌های مهم امنیت در فرآیند نصب Nextcloud است و انجام ندادن آن می‌تواند در آینده سرویس را در معرض ریسک قرار دهد.اولین اقدام، اجرای ابزار امنیتی داخلی MariaDB یعنی mysql_secure_installation است. این ابزار مجموعه‌ای از تنظیمات پایه اما بسیار مهم را اعمال می‌کند. با اجرای آن می‌توانید یک رمز عبور قوی برای حساب root تعیین کنید، کاربران ناشناس را حذف کنید، دیتابیس‌های آزمایشی را پاک کنید و در نهایت دسترسی root از راه دور را غیرفعال نمایید. این تنظیمات کمک می‌کند سطح حمله روی دیتابیس به حداقل برسد.

اجرای ابزار:

sudo mysql_secure_installation

پس از انجام این مرحله، لازم است دسترسی‌های کاربری که برای دیتابیس Nextcloud ایجاد شده است بررسی و محدود شود. این کاربر باید تنها به دیتابیس nextcloud دسترسی داشته باشد و امکان مدیریت سایر دیتابیس‌ها، ایجاد کاربران جدید یا اجرای دستورات سطح بالا را نداشته باشد. رعایت این محدودیت‌ها باعث می‌شود اگر روزی سرویس در معرض حمله قرار گرفت، آسیب محدود بماند و پایگاه داده‌های دیگر سرور دچار مشکل نشوند.

در نهایت، با تکمیل سخت‌سازی دیتابیس، محیطی امن و پایدار برای ادامه فرآیند نصب Nextcloud فراهم می‌شود.

دانلود و نصب Nextcloud

پس از آماده‌سازی وب‌سرور، PHP و دیتابیس، نوبت به مرحله‌ای می‌رسد که فایل‌های اصلی Nextcloud را دانلود کرده و روی سرور قرار دهید. این مرحله نقطه آغاز نصب واقعی نرم‌افزار است و باید با دقت انجام شود تا فایل‌ها در مسیر صحیح قرار بگیرند و دسترسی‌ها به‌صورت کامل تنظیم شوند. نسخه‌های جدید Nextcloud معمولاً شامل اصلاحات امنیتی و بهبودهای عملکردی هستند، بنابراین همیشه توصیه می‌شود جدیدترین نسخه پایدار را دانلود کنید.

دریافت بسته

برای دانلود آخرین نسخه Nextcloud کافی است وارد یک مسیر موقت در سرور شده و بسته ZIP نسخه جدید را دریافت کنید. دستور زیر آخرین نسخه پایدار را از مخزن رسمی Nextcloud دانلود می‌کند، سپس محتویات آن را از حالت فشرده خارج می‌نماید:

wget https://download.nextcloud.com/server/releases/latest.zip
unzip latest.zip

با اجرای این دستورات، پوشه‌ای با نام nextcloud ایجاد می‌شود که شامل تمام فایل‌های مورد نیاز برای ادامه نصب Nextcloud است.

انتقال فایل‌ها

پس از استخراج فایل‌ها، باید پوشه Nextcloud را به مسیر اصلی که قرار است وب‌سرور آن را سرو کند منتقل کنید. معمولاً در Ubuntu مسیر /var/www/ برای نگهداری فایل‌های سرویس‌های تحت وب استفاده می‌شود. با دستور زیر پوشه Nextcloud به مسیر مقصد منتقل می‌شود:

sudo mv nextcloud /var/www/

پس از انتقال فایل‌ها، لازم است مالکیت آن‌ها به کاربر وب‌سرور (معمولاً www-data) داده شود تا Nextcloud در مرحله نصب و اجرا بتواند بدون محدودیت به فایل‌ها دسترسی داشته باشد. این کار با دستور زیر انجام می‌شود:

sudo chown -R www-data:www-data /var/www/nextcloud

با پایان این مرحله، فایل‌های برنامه در مسیر صحیح قرار گرفته‌اند و دسترسی‌های لازم نیز تنظیم شده است. در ادامه می‌توانید کانفیگ وب‌سرور و اجرای نصب از طریق مرورگر را انجام دهید.

تنظیم وب‌سرور

پس از انتقال فایل‌های برنامه به مسیر اصلی، مرحله بعدی در فرآیند نصب Nextcloud، پیکربندی وب‌سرور است. Nextcloud برای عملکرد صحیح نیاز دارد که وب‌سرور به‌درستی مسیرها، هدرها، تنظیمات امنیتی، مدیریت PHP و ارتباط با فایل‌ها را کنترل کند. بسته به نوع وب‌سروری که انتخاب کرده‌اید، باید یکی از دو مسیر زیر را دنبال کنید: Apache یا Nginx. هر دو وب‌سرور امکان اجرای کامل Nextcloud را دارند، اما ساختار پیکربندی آن‌ها متفاوت است.

کانفیگ Apache VirtualHost

اگر Apache را انتخاب کرده‌اید، لازم است یک VirtualHost مخصوص دامنه یا IP سرویس تعریف کنید تا مسیر فایل‌های Nextcloud و تنظیمات مربوط به PHP و SSL مدیریت شوند. اولین بخش مهم، تعریف DocumentRoot است. این مسیر همان مکانی است که وب‌سرور باید فایل‌های Nextcloud را از آن بارگذاری کند. معمولاً مسیر /var/www/nextcloud به‌عنوان DocumentRoot استفاده می‌شود و باید در فایل پیکربندی VirtualHost مشخص گردد.

فعال‌سازی قابلیت rewrite از دیگر بخش‌های ضروری است. Nextcloud برای مدیریت مسیرها و اجرای صحیح درخواست‌ها به ماژول rewrite نیاز دارد. این ماژول امکان بازنویسی URLها، هدایت صحیح درخواست‌ها و پردازش مسیرهای داخلی را فراهم می‌کند. اگر rewrite فعال نباشد، بخش‌هایی از پنل مدیریت یا صفحات ورود ممکن است با خطا بارگذاری شوند.

در ادامه باید بخش مرتبط با SSL نیز فعال شود. استفاده از HTTPS برای اجرای Nextcloud ضروری است، نه تنها به‌دلیل امنیت ارتباطات، بلکه به این دلیل که بسیاری از قابلیت‌های داخلی Nextcloud تنها در صورتی فعال می‌شوند که سرویس با SSL اجرا شود. در Apache با فعال کردن ماژول ssl و استفاده از Certbot می‌توان به‌سادگی یک گواهی معتبر دریافت و فعال کرد. پس از اعمال این تنظیمات، Apache درخواست‌های ورودی را به‌صورت امن و به‌درستی به مسیر Nextcloud هدایت خواهد کرد و امکان ادامه روند نصب از طریق مرورگر فراهم می‌شود.

کانفیگ Nginx Server Block

در صورتی که برای نصب Nextcloud از Nginx استفاده کرده‌اید، لازم است یک Server Block اختصاصی ایجاد کنید. این فایل ساختار اصلی کامپوننت‌هایی مانند مسیر دامنه، تنظیمات PHP-FPM و امنیت کانکشن‌ها را مشخص می‌کند. اولین بخش حیاتی در این پیکربندی مربوط به FastCGI configuration است. Nginx برخلاف Apache مستقیماً PHP را اجرا نمی‌کند و برای پردازش درخواست‌ها از PHP-FPM استفاده می‌کند. بنابراین باید مسیر سوکت PHP-FPM (مانند /run/php/php8.1-fpm.sock) به‌درستی در بخش FastCGI تعریف شود. هرگونه اشتباه در این بخش معمولاً باعث خطای 502 یا اجرای ناقص صفحات Nextcloud خواهد شد.

یکی دیگر از بخش‌های مهم در تنظیمات Nginx مربوط به پوشه data است. Nextcloud امکان انتخاب مسیر اختصاصی برای ذخیره‌سازی داده‌ها را دارد و وب‌سرور باید دسترسی لازم را برای این مسیر فراهم کند. معمولاً این پوشه در همان مسیر اصلی برنامه قرار دارد، اما اگر مسیر دیگری تعریف شده باشد، لازم است از دید Nginx محافظت شود تا فایل‌ها مستقیماً قابل دانلود نباشند. بخش‌هایی از Server Block معمولاً شامل قوانین deny برای جلوگیری از دسترسی مستقیم به فایل‌های حساس data و فایل‌های پیکربندی هستند.

در نهایت، توصیه می‌شود برای افزایش امنیت، قابلیت HSTS و SSL نیز در Nginx فعال شود. با فعال‌سازی HSTS، مرورگر مجبور می‌شود همیشه از نسخه HTTPS استفاده کند و امکان ارسال درخواست ناامن از بین می‌رود. این موضوع برای Nextcloud اهمیت ویژه‌ای دارد چون بسیاری از بخش‌های سیستم تنها در صورت اجرای امن و رمزنگاری‌شده بدون خطا عمل می‌کنند. فعال‌سازی SSL از طریق Certbot نیز باعث می‌شود ارتباط کاربران با پنل Nextcloud رمزگذاری شده و از نظر امنیتی مطمئن باشد.

با کامل شدن تنظیمات Apache یا Nginx، وب‌سرور برای ادامه مرحله نصب Nextcloud آماده می‌شود و می‌توانید فرآیند Setup را از طریق مرورگر آغاز کنید.

اجرای نصب از طریق مرورگر

پس از تکمیل تنظیمات وب‌سرور و آماده‌سازی فایل‌های برنامه، مرحله نهایی نصب Nextcloud از طریق مرورگر آغاز می‌شود. این بخش یکی از ساده‌ترین اما مهم‌ترین مراحل نصب است، زیرا در همین مرحله ارتباط Nextcloud با دیتابیس برقرار می‌شود، حساب مدیر سیستم ایجاد می‌گردد و مسیر اصلی ذخیره‌سازی داده‌ها تعیین می‌شود. هر یک از این تنظیمات در عملکرد نهایی سرویس نقش اساسی دارند و باید با دقت انجام شوند.

برای شروع، آدرس دامنه یا IP را در مرورگر وارد کنید. اگر همه مراحل قبلی به‌درستی انجام شده باشد، صفحه نصب Nextcloud ظاهر می‌شود و از شما می‌خواهد تنظیمات اولیه را وارد کنید. این صفحه نقطه ورودی رسمی به سیستم است و تعیین‌کننده ساختار بنیادی سرویس محسوب می‌شود.

وارد کردن اطلاعات دیتابیس

در اولین بخش، باید اطلاعات مربوط به دیتابیسی را که در مراحل قبل ایجاد کرده‌اید وارد کنید. این اطلاعات شامل نام دیتابیس، نام کاربری ایجادشده و رمز عبور او است. Nextcloud با استفاده از همین اطلاعات جداول موردنیاز را ایجاد کرده و ارتباط خود را با پایگاه داده برقرار می‌کند.

اگر هنگام وارد کردن اطلاعات اشتباهی رخ دهد یا دسترسی کاربر به‌درستی تنظیم نشده باشد، Nextcloud در همین مرحله خطا نمایش می‌دهد و اجازه ادامه نصب را نمی‌دهد. بنابراین ضروری است مقادیر وارد شده با همان تنظیماتی که در مرحله ایجاد دیتابیس ثبت کردید مطابقت کامل داشته باشد.

تعریف حساب کاربری ادمین

در بخش بعد، باید حساب کاربری مدیر (Admin) را تعریف کنید. این حساب دارای بالاترین سطح دسترسی در سیستم است و مدیریت کاربران، تنظیمات امنیتی، اپلیکیشن‌ها و سیاست‌های کلی Nextcloud از طریق همین حساب انجام می‌شود. بهتر است نام کاربری ساده و رمز عبور بسیار قوی انتخاب کنید، زیرا این حساب در واقع مدیر کل سیستم شماست و هرگونه ضعف امنیتی در آن می‌تواند باعث ایجاد خطر جدی شود.

در فرآیند نصب Nextcloud توصیه می‌شود رمز عبوری انتخاب شود که ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک، اعداد و نمادها باشد و در هیچ سرویس دیگری استفاده نشده باشد. امنیت این حساب اهمیت زیادی دارد، زیرا کنترل کامل تمامی فایل‌ها و اطلاعات کاربران از همین بخش انجام می‌شود.

انتخاب مسیر data

بخش دیگری که در این مرحله باید مشخص شود، مسیر ذخیره‌سازی داده‌ها است. Nextcloud در این مسیر فایل‌های آپلود شده توسط کاربران، نسخه‌های فایل، کش، پیش‌نمایش‌ها و بسیاری از داده‌های داخلی سیستم را ذخیره می‌کند. به‌صورت پیش‌فرض، این مسیر در داخل پوشه Nextcloud قرار دارد، اما برای محیط‌های تولیدی معمولاً توصیه می‌شود این مسیر را به یک فضای جداگانه منتقل کنید.

قرار دادن پوشه data در مسیری خارج از دایرکتوری سرویس وب باعث افزایش امنیت می‌شود و همچنین مدیریت فضای ذخیره‌سازی را ساده‌تر می‌کند. صرف‌نظر از اینکه از مسیر پیش‌فرض استفاده کنید یا یک مسیر جدید تعریف کنید، باید مطمئن شوید که وب‌سرور (کاربر www-data) به آن دسترسی کامل داشته باشد تا سرویس بدون خطا عمل کند.

پس از تکمیل این سه مرحله، وارد کردن اطلاعات دیتابیس، ایجاد حساب ادمین و انتخاب مسیر ذخیره‌سازی،کافی است دکمه نصب را بزنید. Nextcloud بلافاصله ساختار جداول را ایجاد می‌کند، فایل‌های لازم را پیکربندی می‌نماید و سیستم را برای اولین ورود آماده می‌سازد. با پایان این مرحله، فرآیند نصب Nextcloud کامل شده و شما به داشبورد مدیریتی هدایت می‌شوید.

جمع‌بندی

در پایان مراحل نصب Nextcloud روی Ubuntu 22.04 مشخص می‌شود که راه‌اندازی یک سرویس ذخیره‌سازی ابری اختصاصی تا چه اندازه می‌تواند امنیت، استقلال و کنترل بیشتری نسبت به سرویس‌های آماده ارائه دهد. Nextcloud به‌عنوان یک پلتفرم متن‌باز، امکانات گسترده‌ای برای مدیریت فایل‌ها، اشتراک‌گذاری، همکاری تیمی و اجرای اپلیکیشن‌های داخلی ارائه می‌کند؛ اما عملکرد پایدار آن به زیرساختی وابسته است که بتواند سرعت، امنیت و پایداری را تضمین کند. همین مسئله اهمیت انتخاب یک سرور مناسب برای اجرای Nextcloud را چند برابر می‌کند.

اجرای Nextcloud روی یک VPS یا VDS اختصاصی مزیت‌های بسیار مهمی به‌همراه دارد. در یک سرور اختصاصی، منابع پردازشی، فضای ذخیره‌سازی و پهنای باند مختص خود شماست و برخلاف هاست اشتراکی تحت تأثیر مصرف سایر کاربران قرار نمی‌گیرد. همین موضوع باعث افزایش قابل‌توجه سرعت در پردازش درخواست‌ها، بارگذاری فایل‌ها و اجرای اپلیکیشن‌ها می‌شود. از نظر امنیتی نیز VPS شرایط بسیار مناسب‌تری ایجاد می‌کند؛ چرا که امکان مدیریت سطح دسترسی‌ها، کنترل کانفیگ‌های PHP و دیتابیس، فعال‌سازی فایروال، راه‌اندازی Fail2ban و ایزوله‌سازی سرویس‌ها به‌صورت کامل در اختیار شماست. در نتیجه، احتمال نفوذ یا بروز اختلال به شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.

اگر قصد دارید Nextcloud را روی یک زیرساخت مناسب اجرا کنید و تجربه‌ای پایدار، سریع و امن داشته باشید، می‌توانید از سرویس Nextcloud روی VPS استفاده کنید. این سرویس با منابع اختصاصی، پشتیبانی پایدار، امکان انتخاب موقعیت جغرافیایی و قابلیت ارتقا، بهترین انتخاب برای راه‌اندازی یک فضای ابری خصوصی در سطح فردی یا سازمانی است. با یک VPS بهینه‌شده برای Nextcloud، تمام قابلیت‌های این پلتفرم بدون هیچ محدودیت سرعت یا کمبود منابع در اختیار شما خواهد بود.

اشتراک گذاری