فهرست محتوا
مقدمه:
در دنیای امروز که سازمان‌ها برای دستیابی به چابکی، امنیت و مقیاس‌پذیری بیشتر به سرویس‌های ابری یا VDS مهاجرت کرده‌اند، مفهوم Multi-Cloud DevOps به یکی از مهم‌ترین رویکردهای تحول زیرساخت تبدیل شده است.
به زبان ساده، DevOps مجموعه‌ای از شیوه‌ها و ابزارها است که با هدف افزایش سرعت توسعه، بهبود همکاری بین تیم‌های توسعه و عملیات، و استقرار پایدارتر نرم‌افزارها شکل گرفته است.
در گذشته بسیاری از تیم‌ها تنها از یک ارائه‌دهنده خدمات ابری (مثل AWS یا Azure) استفاده می‌کردند، اما با رشد مدل‌های چندابری (Multi-Cloud) — یعنی ترکیب سرویس‌های چند Cloud Provider برای پاسخ‌گویی بهتر به نیازهای مختلف — چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی در مسیر اجرای DevOps به‌وجود آمده است.
به همین دلیل، DevOps در محیط‌های Multi-Cloud نه تنها به بهینه‌سازی فرآیندهای CI/CD کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش انعطاف‌پذیری، کاهش وابستگی به یک ارائه‌دهنده و بهبود امنیت کلی زیرساخت نیز می‌شود.
در این مقاله، ابتدا به تعریف دقیق‌تر Multi-Cloud DevOps می‌پردازیم، سپس مزایا، چالش‌ها و ابزارهای کلیدی موردنیاز برای پیاده‌سازی مؤثر آن را بررسی خواهیم کرد تا دید جامعی از این رویکرد مدرن در اختیار شما قرار گیرد.
Multi-Cloud DevOps چیست؟
برای درک بهتر مفهوم Multi-Cloud DevOps، ابتدا باید دو بخش این ترکیب را جداگانه بشناسیم.
DevOps مجموعه‌ای از فرهنگ‌ها، ابزارها و روش‌هاست که هدفش کوتاه‌تر کردن چرخه توسعه نرم‌افزار، افزایش همکاری بین تیم‌های توسعه (Development) و عملیات (Operations)، و استقرار سریع‌تر و پایدارتر سرویس‌هاست. به بیان ساده، DevOps باعث می‌شود ایده‌ها سریع‌تر از مرحله‌ی کد تا اجرای واقعی روی سرور برسند.
در سوی دیگر، Multi-Cloud به استفاده هم‌زمان از چندین ارائه‌دهنده خدمات ابری (مثل AWS، Google Cloud، Azure یا حتی زیرساخت‌های خصوصی) اشاره دارد. شرکت‌ها به این مدل روی می‌آورند تا از مزایای خاص هر پلتفرم بهره ببرند، وابستگی به یک ارائه‌دهنده را کاهش دهند و عملکرد و پایداری بالاتری تجربه کنند.
ترکیب این دو مفهوم یعنی اجرای DevOps در محیط‌های چندابری، همان چیزی است که ما از آن با عنوان Multi-Cloud DevOps یاد می‌کنیم. در این رویکرد، فرآیندهای CI/CD، اتوماسیون، مانیتورینگ و امنیت باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که بین چندین Cloud Provider به‌صورت هماهنگ و یکپارچه عمل کنند.
تفاوت با DevOps تک‌ابر (Single Cloud)
در مدل سنتی Single-Cloud DevOps، تمام فرآیندها روی یک بستر واحد (مثلاً فقط AWS) اجرا می‌شوند؛ بنابراین پیاده‌سازی pipelineها، مدیریت امنیت و مانیتورینگ نسبتاً ساده‌تر است.
اما در Multi-Cloud DevOps، تیم‌ها باید زیرساخت و pipelineهایی طراحی کنند که بتوانند در چند محیط مختلف به‌صورت هم‌زمان کار کنند — مثلاً build روی AWS انجام شود، اما استقرار نهایی در GCP یا Azure صورت گیرد. این یعنی پیچیدگی بیشتر، اما در عوض انعطاف‌پذیری، دسترس‌پذیری و کنترل هزینه‌ها نیز افزایش می‌یابد.
فرض کنید تیمی اپلیکیشنی طراحی کرده که نیاز به تحلیل داده‌های سنگین و هم‌زمان ارائه‌ی وب سرویس سریع به کاربران دارد.
در این حالت، تیم می‌تواند با پیاده‌سازی Multi-Cloud DevOps چنین رویکردی داشته باشد:
-
پردازش داده‌ها روی Google Cloud (به‌دلیل قدرت BigQuery و Dataflow)
-
استقرار frontend روی AWS (به‌دلیل قابلیت CDN و مقیاس‌پذیری بالا)
-
استفاده از یک CI/CD pipeline یکپارچه برای هماهنگی بین این دو محیط
این ترکیب نه‌تنها کارایی و سرعت توسعه را افزایش می‌دهد، بلکه ریسک vendor lock-in یعنی وابستگی کامل به یک ارائه‌دهنده را نیز کاهش می‌دهد.
به همین دلیل است که بسیاری از سازمان‌های بزرگ، از شرکت‌های SaaS گرفته تا بانک‌ها و استارتاپ‌های داده‌محور، در حال حرکت به سمت معماری‌های Multi-Cloud DevOps هستند تا هم زیرساخت خود را مقاوم‌تر کنند و هم در برابر تغییرات بازار سریع‌تر واکنش نشان دهند.
مزایای Multi-Cloud DevOps
پیاده‌سازی Multi-Cloud DevOps تنها یک روند فنی جدید نیست؛ بلکه پاسخی هوشمندانه به نیازهای واقعی کسب‌وکارها در دنیای دیجیتال امروزی است. در این مدل، تیم‌های DevOps می‌توانند از ترکیب چندین پلتفرم ابری برای دستیابی به انعطاف‌پذیری بیشتر، کنترل هزینه و افزایش پایداری سرویس‌ها استفاده کنند. در ادامه، مهم‌ترین مزایای این رویکرد را بررسی می‌کنیم
۱. انعطاف‌پذیری در انتخاب سرویس‌ها
یکی از بزرگ‌ترین مزایای Multi-Cloud DevOps، آزادی در انتخاب بهترین سرویس از هر ارائه‌دهنده است.
به‌عنوان مثال، ممکن است AWS برای پردازش ابری مناسب‌تر باشد، درحالی‌که Azure ابزارهای بهتری برای ادغام با سرویس‌های مایکروسافت ارائه دهد، و GCP گزینه‌های قوی‌تری در حوزه‌ی هوش مصنوعی و داده داشته باشد.
با این مدل، تیم شما مجبور نیست در چارچوب محدود یک Cloud Provider بماند و می‌تواند هر سرویس را بر اساس نیاز واقعی پروژه انتخاب کند.
۲. بهبود دسترس‌پذیری (High Availability)
در Multi-Cloud DevOps، اپلیکیشن‌ها می‌توانند به‌صورت هم‌زمان در چند محیط ابری مستقر شوند.
این یعنی اگر یکی از Cloud Providerها دچار قطعی یا اختلال شود، سرویس از طریق ابر دیگر در دسترس باقی می‌ماند.
به این ترتیب، معماری چندابری به شکل طبیعی نوعی «Disaster Recovery» در خود دارد و پایداری (uptime) سیستم به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
۳. کاهش وابستگی به یک ارائه‌دهنده (Vendor Independence)
یکی از نگرانی‌های اساسی سازمان‌ها در استفاده از سرویس‌های ابری، پدیده‌ی Vendor Lock-In است — یعنی زمانی که مهاجرت از یک ابر به ابر دیگر بسیار دشوار و پرهزینه می‌شود.
اما در رویکرد Multi-Cloud DevOps، زیرساخت‌ها و pipelineها از ابتدا طوری طراحی می‌شوند که بتوانند در چند بستر مختلف کار کنند.
این یعنی هر زمان که لازم باشد، می‌توانید بخشی از سرویس خود را از AWS به GCP یا برعکس منتقل کنید، بدون آنکه معماری کلی دچار اختلال شود.
۴. بهینه‌سازی هزینه‌ها
هر ارائه‌دهنده‌ی Cloud ساختار قیمت‌گذاری خاص خود را دارد. با استفاده از Multi-Cloud DevOps، می‌توان workloadهای مختلف را بین ابرها جابه‌جا کرد تا از هزینه‌ی کمتر یا تخفیف‌های ویژه‌ی هر سرویس‌دهنده استفاده شود.
به‌طور مثال، شاید اجرای ماشین‌های مجازی سنگین در GCP به‌صرفه‌تر باشد، اما ذخیره‌سازی داده‌ها در AWS S3 ارزان‌تر تمام شود.
با این رویکرد، تیم‌ها می‌توانند به‌صورت پویا هزینه‌های زیرساختی را بهینه کنند.
۵. افزایش امنیت از طریق تفکیک workloadها
یکی از کاربردهای مهم Multi-Cloud DevOps در حوزه‌ی امنیت است. سازمان‌ها می‌توانند بارهای کاری حساس (Sensitive Workloads) را در یک محیط ایزوله و امن نگه دارند و سایر فرآیندها را در ابرهای عمومی یا اختصاصی دیگر اجرا کنند.
این تفکیک به کاهش سطح حمله (Attack Surface) کمک کرده و امکان پیاده‌سازی سیاست‌های امنیتی چندلایه را فراهم می‌سازد.
چالش‌های Multi-Cloud DevOps
هرچند Multi-Cloud DevOps مزایای قابل‌توجهی از نظر انعطاف‌پذیری، امنیت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها دارد، اما واقعیت این است که اجرای آن بدون چالش نیست.
مدیریت چند محیط ابری به‌صورت هم‌زمان نیازمند معماری دقیق، مهارت بالا و ابزارهای قدرتمند است. در ادامه، مهم‌ترین چالش‌هایی که مهندسان و تیم‌های DevOps در این مسیر تجربه می‌کنند را مرور می‌کنیم.
۱. پیچیدگی در مدیریت زیرساخت و Automation
در مدل سنتی تک‌ابر (Single Cloud)، تیم‌ها معمولاً تنها با یک مجموعه ابزار و API سروکار دارند. اما در Multi-Cloud DevOps، باید بتوانند فرآیندهای Automation، provisioning و deployment را در چندین محیط متفاوت به‌صورت هم‌زمان هماهنگ کنند.
به‌عنوان مثال، اگر زیرساخت در AWS با Terraform ساخته شود ولی بخشی از سرویس در Azure مستقر باشد، نیاز به مدیریت چندین state و dependency وجود دارد که پیچیدگی عملیات را افزایش می‌دهد.
در چنین شرایطی، هماهنگی در نسخه‌بندی، شبکه و امنیت به یک چالش جدی تبدیل می‌شود.
۲. مانیتورینگ و Observability دشوارتر
در معماری‌های Multi-Cloud DevOps، داده‌های لاگ، متریک‌ها و رخدادها از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شوند.
هماهنگ‌سازی این داده‌ها برای به‌دست آوردن دید یکپارچه (Unified Visibility) کار ساده‌ای نیست.
هر Cloud ابزار مانیتورینگ مخصوص خود را دارد (مثل CloudWatch در AWS یا Stackdriver در GCP) و اتصال این داده‌ها به یک داشبورد مرکزی (مثل Grafana یا Datadog) نیازمند طراحی دقیق و هزینه‌ی بالاست.
در نتیجه، اگر Observability به‌درستی پیاده‌سازی نشود، عیب‌یابی مشکلات بین‌ابری می‌تواند بسیار زمان‌بر شود.
۳. تفاوت APIها و ابزارهای هر Cloud
یکی از واقعیت‌های سخت در Multi-Cloud DevOps، عدم یکنواختی ابزارها و APIها بین ارائه‌دهندگان مختلف است.
برای مثال، تنظیم شبکه، policyهای IAM یا storage در AWS با همان فرآیند در Azure یا GCP کاملاً متفاوت است.
بنابراین تیم DevOps باید برای هر محیط دانش و تجربه‌ی مجزایی داشته باشد، یا با استفاده از abstraction layerها (مثل Terraform یا Crossplane) بخشی از این تفاوت‌ها را پنهان کند — که خود نیاز به مهارت بالایی دارد.
۴. مشکلات امنیتی بین‌پلتفرمی
امنیت در Multi-Cloud DevOps از چالش‌برانگیزترین بخش‌هاست. هر Cloud مدل امنیتی خاص خود را دارد: از سیاست‌های رمزنگاری گرفته تا IAM و تنظیمات firewall.
هماهنگ‌سازی این سیاست‌ها در چند محیط مختلف و اطمینان از سازگاری آن‌ها (Compliance) کار پیچیده‌ای است.
علاوه بر این، جابه‌جایی داده‌ها بین ابرها می‌تواند ریسک‌های امنیتی جدیدی ایجاد کند، مثل انتقال اطلاعات از کانال‌های ناامن یا نقض GDPR در جغرافیاهای مختلف.
۵. نیاز به مهارت‌های بین‌ابری
تیم‌هایی که با Multi-Cloud DevOps کار می‌کنند، باید ترکیبی از مهارت‌های فنی مربوط به هر Cloud را داشته باشند.
این یعنی مهندسان باید بتوانند هم با سرویس‌های AWS کار کنند، هم GCP، هم Azure — و در عین حال تسلط خوبی به ابزارهای CI/CD، containerization و observability داشته باشند.
پیدا کردن چنین نیرویی یا آموزش داخلی آن معمولاً پرهزینه و زمان‌بر است، به‌ویژه در سازمان‌هایی که هنوز در مراحل اولیه گذار به DevOps قرار دارند.
در نهایت، موفقیت در Multi-Cloud DevOps نیازمند توازن میان آزادی عمل و کنترل فنی است.
سازمان‌هایی که بتوانند این چالش‌ها را با طراحی درست، اتوماسیون هوشمند و انتخاب ابزارهای مناسب مدیریت کنند، در مسیر دستیابی به زیرساختی واقعاً مقیاس‌پذیر و پایدار قرار خواهند گرفت.
ابزارهای ضروری برای اجرای DevOps در محیط‌های چندابری
برای پیاده‌سازی موفق Multi-Cloud DevOps، تنها اتکا به فرایندها کافی نیست؛ بلکه باید از مجموعه‌ای از ابزارها بهره برد که بتوانند هماهنگی، خودکارسازی و نظارت را در بین سرویس‌دهنده‌های مختلف ابری برقرار کنند.
در ادامه، مهم‌ترین دسته‌های ابزار و کاربرد هرکدام را مرور می‌کنیم
۱. زیرساخت به‌عنوان کد (Infrastructure as Code – IaC)
هدف: مدیریت زیرساخت‌ها به‌صورت خودکار و تکرارپذیر در ابرهای مختلف.
-
Terraform: پرکاربردترین ابزار IaC که امکان تعریف و استقرار زیرساخت در سرویس‌دهنده‌هایی مانند AWS، Azure و Google Cloud را فراهم می‌کند. با این ابزار می‌توان منابع را به شکل یکپارچه و نسخه‌پذیر مدیریت کرد.
-
Pulumi: رویکردی مدرن‌تر از Terraform که اجازه می‌دهد کد زیرساخت با زبان‌های برنامه‌نویسی معمول (مثل Python یا TypeScript) نوشته شود و توسعه و عملیات در یک مسیر مشترک حرکت کنند.با IaC می‌توان فرایندهای استقرار را از حالت دستی به حالت خودکار و قابل‌اعتماد تبدیل کرد.
۲. خودکارسازی و CI/CD
هدف: تسریع روند Build، Test و استقرار در چندین بستر ابری.
-
Jenkins: ابزار قدیمی و متن‌باز برای ساخت pipelineهای CI/CD که می‌تواند در چند محیط مختلف اجرا شود.
-
GitLab CI/CD: گزینه‌ای کامل برای تیم‌هایی که می‌خواهند مدیریت کد، تست و استقرار را در یک پلتفرم واحد انجام دهند.
-
GitHub Actions: راهکاری ساده و انعطاف‌پذیر برای خودکارسازی فرآیندهای توسعه و استقرار مستقیم از داخل GitHub.
CI/CD قلب تپنده هر رویکرد DevOps چندابری است؛ جایی که کد از مرحله توسعه تا اجرای نهایی در چند فضای ابری حرکت می‌کند.
۳. کانتینر و ارکستریشن (Containers & Orchestration)
هدف: تضمین ثبات در اجرای اپلیکیشن‌ها در میان ابرهای مختلف.
-
Kubernetes: هسته‌ی اصلی در معماری‌های چندابری؛ به کمک آن می‌توان سرویس‌ها را بین چند پلتفرم ابری مدیریت کرد، بدون آنکه به یکی از آن‌ها وابسته شد.
-
Helm: ابزاری برای مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری Kubernetes که استقرار و به‌روزرسانی سرویس‌ها را ساده‌تر می‌کند.
Kubernetes و Helm باعث می‌شوند یک اپلیکیشن در هر محیط ابری دقیقاً با همان ساختار و پیکربندی اجرا شود.
۴. نظارت و پایش (Observability & Monitoring)
هدف: ایجاد دید جامع از عملکرد، سلامت و پایداری سرویس‌ها در بسترهای ابری گوناگون.
-
Prometheus: ابزار جمع‌آوری داده و متریک از سرویس‌ها و کانتینرها.
-
Grafana: پلتفرم نمایش و تحلیل داده‌ها با قابلیت ساخت داشبوردهای قابل‌سفارشی‌سازی.
-
Datadog: گزینه‌ای تجاری برای مشاهده و مانیتورینگ یکپارچه در چندین ارائه‌دهنده ابری.
بدون ابزارهای مانیتورینگ قوی، مدیریت زیرساخت در فضای چندابر مثل رانندگی در شب بدون چراغ است.
۵. امنیت و سیاست‌گذاری (Policy & Security)
هدف: حفظ امنیت، کنترل دسترسی و رعایت استانداردهای انطباق (Compliance) در میان ابرهای مختلف.
-
OPA (Open Policy Agent): چارچوبی برای تعریف سیاست‌های امنیتی و مجوزها به‌صورت متمرکز در کل زیرساخت.
-
HashiCorp Vault: ابزاری برای مدیریت ایمن secrets، توکن‌ها و داده‌های حساس در محیط‌های چندگانه.
-
Prisma Cloud: پلتفرمی برای پایش وضعیت امنیتی و شناسایی تهدیدات در کانتینرها و سرویس‌های ابری.
امنیت در معماری چندابری زمانی پایدار می‌ماند که قوانین، سیاست‌ها و کلیدها در سطحی مرکزی و هماهنگ مدیریت شوند.
در نهایت، ترکیب درست این ابزارها به تیم‌ها کمک می‌کند تا فرایندهای خود را خودکار، پایدار و مقیاس‌پذیر طراحی کنند.
زیرساخت به‌عنوان کد، CI/CD و مانیتورینگ سه ستون اصلی هر پیاده‌سازی موفق در محیط‌های ابری متنوع هستند — جایی که هدف نه فقط استقرار سریع‌تر، بلکه کنترل، شفافیت و اطمینان بیشتر است.
بهترین روش‌ها در Multi-Cloud DevOps
استفاده از چند محیط ابری، اگرچه انعطاف‌پذیری بالایی فراهم می‌کند، اما در صورت نداشتن ساختار درست، می‌تواند به آشفتگی و ناهماهنگی منجر شود.
برای اینکه یک تیم DevOps بتواند استقرارها را در چند ابر مختلف به‌صورت پایدار و قابل‌مدیریت انجام دهد، رعایت مجموعه‌ای از اصول و روش‌های کلیدی ضروری است.
۱. ایجاد abstraction در لایه deployment
در Multi-Cloud DevOps، هر ارائه‌دهنده ابزارها و APIهای مخصوص به خود را دارد. برای جلوگیری از درگیری با تفاوت‌های فنی آن‌ها، بهتر است یک لایه انتزاعی (abstraction layer) بین کد و زیرساخت ایجاد شود.
به‌عنوان مثال، استفاده از Terraform، Crossplane یا Kubernetes باعث می‌شود استقرار اپلیکیشن‌ها به‌صورت یکنواخت انجام شود، حتی اگر محیط زیرساخت تغییر کند.
این کار همچنین فرآیند مهاجرت بین ابرها را بسیار ساده‌تر می‌کند.
با استفاده از ابزارهایی مثل Terraform می‌توان زیرساخت را روی پلتفرم‌های مختلف از سرورهای مجازی گرفته تا سرویس‌های ابری عمومی به شکل خودکار مدیریت کرد.
۲. تعریف policyها به‌صورت مرکزی
در محیطMulti-Cloud DevOps ، اگر قوانین امنیتی، IAM، و دسترسی‌ها به‌صورت مجزا در هر Cloud تنظیم شوند، حفظ هماهنگی تقریباً غیرممکن می‌شود.
راه‌حل، مدیریت متمرکز policyها است. ابزارهایی مانند OPA (Open Policy Agent) و Vault اجازه می‌دهند سیاست‌های امنیتی و کنترلی را در سطح مرکزی تعریف و در تمام محیط‌ها اعمال کنید.
این کار علاوه‌بر افزایش امنیت، انطباق (Compliance) را هم ساده‌تر می‌کند.
۳. استفاده از GitOps برای هماهنگی بین Cloudها
GitOps رویکردی است که تمام وضعیت سیستم (زیرساخت، تنظیمات، استقرار) را در Git نگهداری می‌کند و هر تغییر از طریق Pull Request انجام می‌شود.
در محیط‌های چندابری، GitOps باعث می‌شود تمام Cloudها با یک منبع حقیقت واحد (Single Source of Truth) هماهنگ بمانند.
ابزارهایی مانند ArgoCD و FluxCD به‌صورت خودکار تغییرات Git را در چند ابر مختلف اعمال می‌کنند و خطر ناهماهنگی را از بین می‌برند.
۴. طراحی برای Failure
در دنیای چندابر، همیشه باید فرض کرد که ممکن است یکی از ابرها دچار اختلال شود. بنابراین، طراحی سیستم باید بر پایه تحمل خطا (Fault Tolerance) باشد.
این یعنی:
-
توزیع workloadها در چند منطقه یا ابر متفاوت،
-
داشتن مکانیزم failover خودکار،
-
و استفاده از load balancerهایی که بتوانند به‌صورت هوشمند مسیرها را تغییر دهند.
با این دیدگاه، از قطع سرویس جلوگیری می‌شود و پایداری کلی افزایش می‌یابد.
۵. آموزش و مستندسازی تیم
هیچ ابزار یا فرایندی بدون تیم آموزش‌دیده موفق نخواهد بود. در پروژه‌های چندابری، اعضای تیم باید مهارت کار با ابزارها، policyها و محیط‌های مختلف ابری را داشته باشند.
همچنین مستندسازی داخلی باید به‌روز، شفاف و در دسترس باشد تا در مواقع بحرانی، تصمیم‌گیری سریع و هماهنگ انجام شود.
سرمایه‌گذاری روی آموزش DevOps بین‌ابر، در بلندمدت هزینه‌های رفع خطا و downtime را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.در مجموع، موفقیت در اجرای DevOps چندابری تنها به انتخاب ابزار وابسته نیست؛ بلکه به طراحی درست، هماهنگی فرهنگی و بلوغ فرآیندها بستگی دارد.
سازمان‌هایی که این اصول را جدی بگیرند، می‌توانند از مزایای چندابر بهره‌مند شوند بدون اینکه در پیچیدگی‌های آن غرق شوند.
جمع‌بندی
تحول دیجیتال امروز تنها با استفاده از یک پلتفرم ابری به دست نمی‌آید. دنیای نرم‌افزار به سمتی حرکت کرده که انعطاف‌پذیری، مقیاس‌پذیری و پایداری واقعی فقط در سایه‌ی ترکیب چند ابر و هماهنگی میان آن‌ها ممکن است.
در چنین شرایطی، رویکرد DevOps چندابری به‌عنوان یکی از مؤثرترین مسیرها برای دستیابی به توسعه‌ی سریع‌تر، استقرار قابل‌اعتمادتر و مدیریت هوشمندانه‌تر زیرساخت‌ها شناخته می‌شود.
اما واقعیت این است که مسیر چندابر آسان نیست و نیاز به معماری دقیق، ابزارهای قدرتمند و تیمی دارد که به درک عمیقی از اتوماسیون، امنیت و همکاری بین‌سیستمی رسیده باشد.
سازمان‌هایی که بتوانند از مزایای چندابر بهره ببرند و در عین حال چالش‌های آن را با طراحی درست، آموزش و سیاست‌گذاری متمرکز کنترل کنند، در آینده‌ی نزدیک پیشتاز بازار زیرساخت خواهند بود.
در نهایت، هدف DevOps در محیط‌های چندابری فقط استقرار سریع‌تر نیست، بلکه دستیابی به زیرساختی چابک، مقاوم و سازگار با تغییرات است. زیرساختی که بتواند با رشد سازمان هم‌قدم شود و مسیر نوآوری را هموار کند.
