فهرست محتوا
- 1 مقدمه:
- 2 چرا سرور مجازی (VPS) برای SQL Server مناسب است؟
- 3 پیشنیازها برای نصب SQL Server روی VPS
- 4 اتصال به سرور مجازی از راه دور (Remote Desktop)
- 5 دانلود و نصب SQL Server روی VPS
- 6 نصب و پیکربندی SQL Server Management Studio (SSMS)
- 7 تنظیمات شبکه و امنیت SQL Server
- 8 نکات نگهداری و بهینهسازی اولیه
- 9 جمعبندی
مقدمه:
نصب SQL Server روی سرور مجازی یکی از بهترین روشها برای راهاندازی یک پایگاه داده پایدار، قابلمدیریت و همیشه در دسترس است. در دنیای امروز که حجم دادهها رو به افزایش است و بسیاری از نرمافزارهای مالی، مدیریتی، فروشگاهی و تحت وب نیازمند ذخیرهسازی و پردازش اطلاعات هستند، داشتن یک دیتابیس قدرتمند امری ضروری محسوب میشود.
SQL Server که یکی از محبوبترین سیستمهای مدیریت پایگاه داده رابطهای (RDBMS) مایکروسافت است، به دلیل پایداری بالا، سادگی استفاده و ابزارهای قدرتمند مدیریتیاش، انتخاب اول بسیاری از کسبوکارها و توسعهدهندگان نرمافزار است.
در این مقاله، بهصورت گامبهگام با نحوه انتخاب سرور مناسب، نصب SQL Server روی VPS ویندوزی، تنظیمات امنیتی و روش اتصال از راه دور آشنا خواهید شد. همچنین بررسی خواهیم کرد که چرا استفاده از سرور مجازی برای SQL Server انتخابی هوشمندانه و مقرونبهصرفه است.
چرا سرور مجازی (VPS) برای SQL Server مناسب است؟
-
دسترسی دائمی و مستقل از کامپیوتر شخصی: با نصب SQL Server روی VPS، پایگاه داده شما همیشه آنلاین است و نیازی نیست سیستمتان روشن باشد تا نرمافزارهای دیگر بتوانند به آن متصل شوند.
-
کنترل کامل روی منابع و تنظیمات: برخلاف هاست اشتراکی، در VPS امکان مدیریت کامل پورتها، تنظیمات فایروال، نسخه SQL و منابع سختافزاری فراهم است.
-
افزایش امنیت اطلاعات: با تنظیم صحیح فایروال و فعالسازی SSL و رمزنگاری، میتوان امنیت اتصال به پایگاه داده را تقویت کرد.
-
مقیاسپذیری آسان: با افزایش حجم داده یا تعداد کاربران، بهراحتی میتوانید منابع VPS را ارتقاء دهید.
-
هزینه کمتر نسبت به سرور اختصاصی: VPS توازنی ایدهآل بین قیمت و عملکرد برای اجرای SQL Server فراهم میکند.
پیشنیازها برای نصب SQL Server روی VPS
برای شروع فرایند نصب SQL Server روی سرور مجازی، ابتدا باید زیرساخت مناسبی فراهم شود. این زیرساخت شامل انتخاب سیستمعامل، منابع سختافزاری و نسخه مناسب SQL Server است. بدون توجه به این پیشنیازها، ممکن است در آینده با مشکلات عملکردی یا محدودیتهای فنی مواجه شوید.
۱. انتخاب سیستمعامل مناسب برای نصب SQL Server
SQL Server بهصورت رسمی فقط روی سیستمعاملهای ویندوز پشتیبانی میشود. بهترین انتخاب برای سرور، نسخههای زیر از Windows Server هستند:
-
Windows Server 2019: سازگاری بالا با نسخههای SQL Server 2017، 2019 و حتی نسخههای قدیمیتر.
-
Windows Server 2022: جدیدترین نسخه با بالاترین امنیت و پایداری، مناسب برای نصب SQL Server 2022 یا نسخههای جدیدتر.
بسیاری از شرکتهای هاستینگ هنگام خرید سرور مجازی به شما امکان انتخاب این سیستمعاملها را میدهند. پیشنهاد میشود در هنگام سفارش، نسخهای را انتخاب کنید که با نسخه SQL Server موردنظر شما همخوانی داشته باشد.
۲. حداقل منابع سختافزاری مورد نیاز
پیش از نصب SQL Server روی سرور مجازی، باید اطمینان حاصل کنید که VPS انتخابی شما از نظر منابع سختافزاری پاسخگوی نیازهای نرمافزار و پایگاه داده خواهد بود.
برای نسخههای سبکتر مانند SQL Server Express، حداقل ۲ گیگابایت حافظه رم، یک هسته پردازنده و حدود ۱۰ گیگابایت فضای ذخیرهسازی SSD کفایت میکند. این نسخه بیشتر برای پروژههای آزمایشی، نرمافزارهای سبک و محیطهای توسعه پیشنهاد میشود.
اما در صورتی که قصد استفاده از نسخههای حرفهایتر مانند SQL Server Standard یا Enterprise را دارید، منابع بالاتری لازم است. حداقل ۴ تا ۸ گیگابایت رم، دو هسته پردازنده (ترجیحاً اختصاصی) و حداقل ۵۰ گیگابایت فضای SSD با سرعت IOPS مناسب توصیه میشود. این منابع به شما امکان میدهد عملکرد SQL Server را در بارهای کاری متوسط تا سنگین حفظ کرده و بدون نگرانی از کاهش سرعت یا خطاهای ناشی از کمبود منابع، دادهها را مدیریت کنید.
در زمان خرید سرور مجازی، حتماً به نوع پردازنده، نوع دیسک (SSD یا NVMe) و قابلیت ارتقاء منابع توجه داشته باشید تا در صورت افزایش نیازها، بتوانید بدون نیاز به مهاجرت سرور، زیرساخت خود را بهروزرسانی کنید.
۳. انتخاب نسخه مناسب SQL Server
مایکروسافت نسخههای مختلفی از SQL Server ارائه داده که بسته به نوع کاربرد شما انتخاب میشود:
-
SQL Server Express: نسخه رایگان و سبک، مناسب برای پروژههای کوچک، تست، یا نرمافزارهای سبک. محدودیتهایی مثل ۱۰ گیگابایت در هر دیتابیس و استفاده از یک CPU دارد.
-
SQL Server Standard: مناسب برای اکثر کسبوکارهای متوسط، بدون محدودیتهای نسخه Express. پشتیبانی از ابزارهای حرفهای مانند Performance Tuning و Backup Compression.
-
SQL Server Enterprise: برای سازمانهای بزرگ با نیازهای بحرانی. دارای قابلیتهایی مثل Always On، Partitioning، و رمزنگاری پیشرفته.
در هنگام نصب SQL Server روی سرور مجازی، نسخه Express انتخابی سریع و کمهزینه است؛ اما اگر با دادههای حساس یا کاربران متعدد سروکار دارید، نسخه Standard یا Enterprise توصیه میشود.
اتصال به سرور مجازی از راه دور (Remote Desktop)
پس از خرید سرور مجازی و نصب سیستمعامل ویندوز (مانند Windows Server 2019 یا 2022)، اولین مرحله برای ادامه فرایند نصب SQL Server روی سرور مجازی، اتصال از راه دور به محیط دسکتاپ سرور است. این اتصال از طریق ابزار Remote Desktop (یا RDP) انجام میشود که به کاربران امکان میدهد محیط سرور را دقیقاً مانند یک سیستم ویندوزی معمولی مدیریت کنند.
آموزش فعالسازی Remote Desktop در Windows Server
در بسیاری از سرورهای مجازی، دسترسی RDP بهصورت پیشفرض فعال است. با این حال، اگر نیاز به فعالسازی یا بررسی تنظیمات آن دارید، مراحل زیر را دنبال کنید:
-
وارد سرور شوید (اگر دسترسی اولیه دارید، از پنل مدیریتی سرور استفاده کنید).
-
روی آیکون This PC یا Server Manager راستکلیک کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید.
-
در پنجره باز شده، روی گزینه Remote settings کلیک نمایید.
-
در بخش Remote Desktop گزینه Allow remote connections to this computer را فعال کنید.
-
اگر پیام امنیتی ظاهر شد، گزینههای پیشفرض را تأیید و تنظیمات را ذخیره کنید.
-
در صورت نیاز، کاربر مورد نظر را در لیست مجاز به اتصال از راه دور اضافه کنید.
پس از این مراحل، سرور شما آماده دریافت اتصال RDP از رایانه شخصی یا لپتاپ شما خواهد بود.
نکات امنیتی برای اتصال ایمن به سرور
امنیت اتصال از راه دور به سرور یکی از مهمترین مواردی است که باید در نظر گرفته شود، بهویژه زمانی که SQL Server روی سرور مجازی نصب شده و پایگاه دادههای حساس در حال اجرا هستند. موارد زیر را رعایت کنید:
-
رمز عبور قوی تنظیم کنید: از یک گذرواژه پیچیده و غیرقابل حدس استفاده کنید (ترکیبی از حروف بزرگ، کوچک، اعداد و نمادها).
-
پورت RDP را تغییر دهید: پورت پیشفرض 3389 برای Remote Desktop است؛ تغییر آن در رجیستری میتواند امنیت را افزایش دهد.
-
دسترسی فقط از IP مشخص: در تنظیمات فایروال سرور مجازی، دسترسی به پورت RDP را فقط به آیپیهای مورد اعتماد محدود کنید.
-
فعالسازی Network Level Authentication (NLA): این گزینه باعث میشود قبل از ایجاد اتصال کامل، کاربر تأیید شود.
-
استفاده از VPN یا فایروال مدیریتشده: برای محیطهای حرفهای، اتصال از طریق VPN و استفاده از فایروال ابری میتواند امنیت را تا حد زیادی افزایش دهد.
دانلود و نصب SQL Server روی VPS
پس از راهاندازی و اتصال به محیط ویندوز سرور، نوبت به مرحله اصلی یعنی نصب SQL Server روی سرور مجازی میرسد. در این بخش، نحوه دانلود نسخه مناسب، اجرای فایل نصب و پیکربندی گزینههای اصلی را بهصورت مرحلهبهمرحله توضیح خواهیم داد.
انتخاب نسخه مناسب: چرا SQL Server Express برای شروع پیشنهاد میشود؟
اگر در آغاز راه هستید یا پروژهای کوچک و سبک دارید، نسخه SQL Server Express بهترین گزینه برای شروع است. این نسخه رایگان، سبک و از نظر امکانات برای بسیاری از نرمافزارهای مالی، حسابداری و آموزشی کفایت میکند.
ویژگیهای SQL Server Express:
-
رایگان و بدون نیاز به لایسنس
-
حداکثر حجم دیتابیس: 10 گیگابایت
-
محدود به یک CPU و 1 گیگ رم مصرفی
-
ایدهآل برای تست، توسعه و نرمافزارهای سبک
در صورتی که منابع VPS شما محدود است یا میخواهید در هزینهها صرفهجویی کنید، خرید سرور مجازی سبک و نصب SQL Server Express انتخابی هوشمندانه است.
مراحل نصب SQL Server روی VPS (Wizard-Based Installation)
-
دانلود Installer
از طریق مرورگر داخل سرور، وارد لینک رسمی مایکروسافت شوید:
https://www.microsoft.com/en-us/sql-server/sql-server-downloads
نسخه Express را دانلود کنید. -
اجرای Setup و انتخاب Installation Type
پس از دانلود، فایل نصبی را اجرا کرده و گزینه Basic یا Custom Installation را انتخاب کنید.-
گزینه Basic برای نصب سریع و پیشفرض است.
-
گزینه Custom امکان تنظیمات دقیقتر را فراهم میکند (پیشنهاد ما).
-
-
انتخاب مسیر نصب
در صورت تمایل، میتوانید مسیر نصب را از حالت پیشفرض به درایو دیگری تغییر دهید. این کار در پروژههای حجیم توصیه میشود. -
پیشنیازها و بررسی سیستم
نصبکننده، وضعیت سیستم را بررسی کرده و در صورت نبودن پیشنیازها مانند .NET Framework، آنها را نصب میکند. -
نصب فایلهای موردنیاز
در این مرحله، نصب فایلهای اصلی SQL Server آغاز میشود.
تنظیمات مهم: Instance، Authentication، Directory
در طول نصب، چند گزینه کلیدی برای پیکربندی ارائه میشود:
-
Instance Name: اگر تنها یک نسخه SQL Server دارید، حالت پیشفرض (Default Instance با نام MSSQLSERVER) کافی است. برای نصبهای چندگانه، از نام اختصاصی استفاده کنید.
-
Authentication Mode:
دو حالت وجود دارد:-
Windows Authentication (فقط ورود با یوزر ویندوز)
-
Mixed Mode (SQL + Windows) → توصیه میشود برای اتصال از نرمافزارها و کلاینتهای راه دور
→ در این حالت باید یک رمز عبور برای کاربرsa
تعریف کنید.
-
-
Directory Paths:
محل ذخیره فایلهای دیتابیس، لاگ و بکاپ را میتوانید مشخص کنید. در پروژههای واقعی توصیه میشود مسیر پیشفرض تغییر یابد تا دیتابیس و سیستمعامل روی یک دیسک نباشند.
پس از تکمیل تنظیمات، فرایند نصب آغاز میشود و معمولاً بین ۵ تا ۱۵ دقیقه زمان میبرد.
نصب و پیکربندی SQL Server Management Studio (SSMS)
پس از اتمام نصب SQL Server روی سرور مجازی، برای مدیریت پایگاههای داده، اجرای کوئریها و پیکربندی سرویسها، به یک ابزار گرافیکی نیاز دارید. ابزار رسمی و توصیهشده مایکروسافت برای این کار، SQL Server Management Studio یا به اختصار SSMS است. این نرمافزار رایگان بوده و هم روی خود VPS و هم روی سیستم شخصی (کامپیوتر کلاینت) قابل نصب است.
نحوه نصب SSMS روی VPS یا کامپیوتر محلی
نصب روی خود VPS (پیشنهاد در محیطهای سرور کامل)
-
به محیط دسکتاپ سرور مجازی خود (از طریق Remote Desktop) وارد شوید.
-
مرورگر را باز کرده و به لینک زیر مراجعه کنید:
https://aka.ms/ssms -
فایل Installer را دانلود کرده و اجرا کنید.
-
مسیر نصب را انتخاب کرده و مراحل نصب را تا پایان ادامه دهید.
-
پس از نصب، آیکون SSMS روی دسکتاپ یا منوی Start ظاهر میشود.
نصب روی کامپیوتر شخصی (برای اتصال از راه دور)
اگر میخواهید از کامپیوتر خود به SQL Server روی VPS متصل شوید، کافی است همین مراحل را روی سیستم خود تکرار کنید. SSMS پس از نصب، به شما امکان میدهد از طریق آدرس IP و پورت SQL Server به سرور مجازی متصل شوید.
اتصال به SQL Server از راه دور با SSMS
برای اتصال از راه دور، باید موارد زیر را آماده داشته باشید:
-
آدرس IP سرور مجازی
-
نام Instance یا همان Server Name (مثلاً:
192.168.1.100\SQLEXPRESS
) -
نوع احراز هویت: Windows Authentication یا SQL Server Authentication
-
نام کاربری و رمز عبور (در حالت Mixed Mode معمولاً کاربر
sa
استفاده میشود)
مراحل اتصال:
-
SSMS را باز کنید.
-
در فیلد Server Name، آدرس IP VPS و نام Instance را وارد کنید.
-
حالت Authentication را روی SQL Server Authentication تنظیم کرده و اطلاعات ورود را وارد کنید.
-
روی دکمه Connect کلیک کنید.
در صورتی که پورت 1433 باز باشد و تنظیمات امنیتی به درستی انجام شده باشند، اتصال برقرار خواهد شد.
تست اتصال و ساخت یک دیتابیس آزمایشی
پس از اتصال موفق به SQL Server روی سرور مجازی:
-
در Object Explorer، روی گزینه
Databases
راستکلیک کنید و گزینه New Database را بزنید. -
یک نام دلخواه وارد کنید (مثلاً
TestDB
) و گزینه OK را بزنید. -
دیتابیس ایجاد شده در لیست ظاهر خواهد شد. حالا میتوانید جداول بسازید، کوئری بنویسید و دادهها را درج کنید.
تنظیمات شبکه و امنیت SQL Server
پس از نصب SQL Server روی سرور مجازی و راهاندازی اولیه، باید امکان اتصال از راه دور را فراهم و در عین حال امنیت سرویس را حفظ کنید. اگر این تنظیمات به درستی انجام نشوند، حتی با نصب موفق SQL Server و SSMS، اتصال از بیرون به سرور ممکن نخواهد بود.
در این بخش به سه مرحله کلیدی برای فعالسازی ارتباط راه دور و افزایش امنیت میپردازیم:
۱. باز کردن پورت 1433 در فایروال ویندوز
پورت پیشفرض برای اتصال به SQL Server، پورت TCP 1433 است. این پورت باید در فایروال سیستمعامل سرور باز باشد تا درخواستهای خارجی بتوانند به SQL Server دسترسی داشته باشند.
مراحل باز کردن پورت:
-
وارد Windows Defender Firewall with Advanced Security شوید.
-
از منوی سمت چپ روی Inbound Rules کلیک کرده و سپس New Rule را انتخاب کنید.
-
گزینه Port را انتخاب کرده و روی Next بزنید.
-
در بخش TCP، عدد 1433 را وارد کنید.
-
گزینه Allow the connection را انتخاب و روی Next کلیک کنید.
-
برای تمامی پروفایلها (Domain, Private, Public) تنظیم را فعال کنید.
-
یک نام مثل “SQL Server 1433” انتخاب و Rule را ایجاد کنید.
در بسیاری از خدماتدهندگان VPS، این پورت بهصورت پیشفرض بسته است و باید بهصورت دستی باز شود.
۲. فعالسازی TCP/IP در SQL Server Configuration Manager
حتی اگر پورت باز باشد، اگر پروتکل TCP/IP در SQL Server فعال نباشد، اتصال از راه دور انجام نخواهد شد.
مراحل فعالسازی:
-
SQL Server Configuration Manager را اجرا کنید (از طریق منوی Start).
-
از پنل سمت چپ، وارد SQL Server Network Configuration شوید.
-
روی گزینه Protocols for [Instance Name] کلیک کنید.
-
پروتکل TCP/IP را بیابید و روی آن راستکلیک کرده و گزینه Enable را انتخاب کنید.
-
سپس روی TCP/IP دوبار کلیک کنید، وارد تب IP Addresses شوید.
-
به پایین صفحه بروید و در بخش IPAll، مطمئن شوید که TCP Port برابر 1433 تنظیم شده باشد.
-
تغییرات را ذخیره کرده و سرویس SQL Server را از طریق SQL Server Services ریاستارت کنید.
۳. تنظیم دسترسی برای کاربران راه دور (SQL Authentication)
در بسیاری از موارد، کاربران از خارج از شبکه سرور تلاش میکنند از طریق SSMS به دیتابیس متصل شوند. برای این کار باید حالت Mixed Authentication فعال بوده و یک کاربر SQL معتبر تعریف شده باشد.
اقدامات لازم:
-
در SSMS، وارد SQL Server شوید (با کاربر مدیر).
-
در Object Explorer، روی نام سرور راستکلیک کرده و Properties را انتخاب کنید.
-
وارد تب Security شوید و گزینه SQL Server and Windows Authentication mode را فعال کنید.
-
روی فولدر Security → Logins راستکلیک کرده و New Login را انتخاب کنید.
-
نام کاربری (مثلاً
dbadmin
) و رمز عبور تعریف کرده، نوع Authentication را روی SQL Server authentication قرار دهید. -
دسترسیها و نقشها (مانند
db_owner
یاpublic
) را طبق نیاز انتخاب کنید. -
تغییرات را ذخیره کرده و تست اتصال را از کامپیوتر راه دور انجام دهید.
نکات نگهداری و بهینهسازی اولیه
پس از نصب SQL Server روی سرور مجازی و پیکربندی اتصالهای راه دور، نباید تصور کرد که کار به پایان رسیده است. یکی از عوامل مهم در پایداری و امنیت پایگاه داده، نگهداری منظم و بهینهسازی مداوم سرور است. در این بخش به سه نکته حیاتی در این زمینه اشاره میکنیم:
۱. بکاپگیری منظم از دیتابیسها
هر پایگاه دادهای، صرفنظر از حجم یا نوع استفاده، باید دارای سیستم پشتیبانگیری منظم باشد. از دست رفتن اطلاعات بدون نسخه پشتیبان میتواند خسارات جبرانناپذیری به همراه داشته باشد.
روشهای پیشنهادی برای بکاپ:
-
استفاده از SQL Server Management Studio (SSMS) برای تعریف بکاپهای Full، Differential یا Transaction Log
-
زمانبندی بکاپها با استفاده از SQL Server Agent یا اسکریپتهای PowerShell
-
ذخیره بکاپها در مسیر جداگانه از محل دیتابیس اصلی (ترجیحاً روی دیسک دیگر یا فضای ابری)
پیشنهاد میشود پس از نصب SQL Server روی سرور مجازی، از همان ابتدا سیاستهای بکاپگیری را تدوین و اجرا کنید.
۲. مانیتورینگ منابع سیستم
SQL Server برای عملکرد مطلوب به منابع کافی و پایدار نیاز دارد. در صورتی که رم، پردازنده یا دیسک بیش از حد مصرف شود، کیفیت پاسخدهی دیتابیس کاهش مییابد.
ابزارهای پیشنهادی برای مانیتورینگ:
-
ابزار داخلی Task Manager و Performance Monitor در ویندوز
-
SQL Server Activity Monitor برای بررسی وضعیت Queryها، مصرف منابع و لاکها
-
نصب نرمافزارهای مانیتورینگ خارجی مثل Zabbix، PRTG یا Netdata (در صورت لزوم)
اگر از سرور مجازی ویندوزی برای SQL Server استفاده میکنید، بررسی منظم مصرف منابع میتواند از بروز اختلال جلوگیری کند.
۳. اعمال آپدیتهای امنیتی
SQL Server و Windows Server هر دو بهطور مداوم بهروزرسانیهایی برای افزایش امنیت و رفع باگها منتشر میکنند. عدم نصب این آپدیتها میتواند سرور شما را در معرض آسیبپذیریهای جدی قرار دهد.
توصیهها برای مدیریت بهروزرسانیها:
-
فعالسازی Windows Update با زمانبندی مناسب (در ساعات کمترافیک)
-
بررسی منظم Service Packs و Cumulative Updates منتشر شده توسط مایکروسافت برای SQL Server
-
تست بهروزرسانیها در محیط آزمایشی پیش از اعمال روی سرور اصلی (در صورت حساس بودن دیتابیسها)
برای کسانی که از سرور مجازی برای میزبانی SQL Server استفاده میکنند، بروزرسانی منظم یک ضرورت امنیتی محسوب میشود.
جمعبندی
در این راهنما بهصورت گامبهگام با فرآیند نصب SQL Server روی سرور مجازی (VPS) آشنا شدیم؛ از انتخاب سیستمعامل و خرید سرور مجازی مناسب، تا نصب SQL Server، پیکربندی امنیتی، اتصال از راه دور، و در نهایت نکات مربوط به نگهداری و بهینهسازی.
SQL Server یکی از قدرتمندترین سیستمهای مدیریت پایگاه داده رابطهای است که با نصب آن روی یک VPS ویندوزی، میتوانید بدون وابستگی به زیرساخت فیزیکی، یک دیتابیس همیشهدردسترس، ایمن و مقیاسپذیر راهاندازی کنید. این راهکار بهویژه برای توسعهدهندگان نرمافزار، مدیران پروژههای مالی، فروشگاهی و سازمانی که نیاز به یک پایگاه داده اختصاصی دارند، بسیار کارآمد و مقرونبهصرفه است.
در پایان یادآور میشویم که انتخاب صحیح منابع سرور، توجه به پیکربندی امنیتی (بهویژه باز بودن پورت 1433، فعالسازی TCP/IP و احراز هویت ترکیبی)، و پیادهسازی سیاستهای منظم بکاپگیری، مهمترین عواملی هستند که عملکرد و امنیت پایگاه داده شما را تضمین میکنند.
2 دیدگاه. Leave new
واقعا عالی بود 👌 کاش یه مقاله برای بهینهسازی Performance SQL Server روی سرور مجازی بزارین
سلام آذر عزیز
از پیشنهاد شما خیلی ممنونیم. در مقالات آینده حتماً در این خصوص مقالاتی منتشر خواهیم کرد.