سیستم عامل CentOS چیست؟ بررسی توزیع محبوب سرورهای جهان

بستر اینترنت توانسته است یک شبکه یکپارچه و دقیق را برای ما بوجود آورد که دنیا را به‌صورت یکپارچه درآورده و همه ما می‌دانیم که این ارتباطات تا چه اندازه می‌تواند در تمامی زمینه‌ها مهم باشد. بار اصلی برقراری این ارتباط بر دوش سرورهایی است که قدرت پردازشی موردنیاز اینترنت را تامین کرده و فضای ذخیره‌سازی برای داده‌های ما را فراهم می‌کنند. این سرورها برای اینکه بتوانند کار کنند مانند هر کامپیوتر دیگری نیاز دارند که از یک سیستم عامل استفاده کنند. یکی از گزینه‌های ایده‌آل که جزو بهترین سیستم عامل‌های مورد استفاده در سرورهای مختلف است CentOS نام دارد.

CentOS یکی از سیستم عامل‌هایی است که به‌عنوان سیستم عامل کنترل‌کننده و اصلی برای انواع هاست مانند هاست لینوکس هاست وردپرس و همین‌طور روی انواع سرور اختصاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی این موضوع که CentOS چیست و چرا استفاده از آن تا این حد زیاد است بپردازیم.

 

تاریخچه CentOS چیست؟

برای اینکه بدانیم چرا استفاده از CentOS تا این اندازه زیاد است، بهتر است ابتدا به این موضوع بپردازیم که تاریخچه CentOS چیست و از کجا آمده است. CentOS را می‌توان یکی از توزیع‌های لینوکس معرفی نمود که از یک زیرساخت استخوان‌دار و محکم برخوردار است که از یکی از سیستم عامل‌های لینوکسی مادر که توانست نظرات زیادی را به خود جلب کند مشتق شده است.

CentOS یک توزیع رایگان از لینوکس است که به واسطه یک جامعه (Community) حرفه‌ای از متخصصان که برای پشتیبانی و گسترش آن فعالیت دارند ارائه شده است. منبع اصلی این سیستم عامل، توزیع Enterprise یا سازمانی از Redhat می‌باشد که به‌صورت اختصاری با نام RHEL شناخته می‌شود و یکی از بهترین و جامع‌ترین سیستم عامل‌های ارائه شده توسط ردهت بوده و می‌تواند یک گزینه ایده‌آل برای سازمان‌های مختلف باشد. سیستم عامل CentOS دقیقا از روی این سیستم عامل ساخته شده است و یا بهتر است بگوییم که همان RHEL است که تمامی علائم و نشانه‌های Redhat از روی آن حذف شده است.

 

سروکله CentOS از کجا پیدا شد؟

اگر بخواهیم بگوییم که پایه‌های اولیه سیستم عامل CentOS چیست می‌توانیم به دو توزیع Caos و Tao از لینوکس اشاره کنیم. سیستم عامل CentOS با نام اولیه CAOS Linux در سال 2002 توسط گریگوری کورتزر ارائه شد. در سال 2006 دیوید پارسلی یکی از برنامه‌نویسان ارشد پروژه Tao Linux که یکی دیگر از کلون‌ها و شبیه‌سازی‌های RHEL بود اعلام کرد که دیگر این توزیع بازنشسته شده و به پایان کار رسیده است. تیمی ترکیبی از این برنامه‌نویسان و با مسئولیت لنس دیویس تحت آپدیتی به نام YUM، توزیع CAOS را بازسازی کرده و آن را به‌صورت CentOS درآوردند. کاربران Tao Linux اولین کسانی بودند که با آپدیت سیستم عامل خود به کاربران اولیه سیستم عامل CentOS تبدیل شدند.

 

CentOS یک بچه سرراهی

دوسال بعد از تولد CentOS لنس دیویس سیستم عامل خود را رها کرد و کار را روی آن متوقف کرد. اما امتیاز دامنه CentOS.info و اکانت پی‌پال این سیستم عامل را برای خود نگه داشت. این امر که باعث نگرانی کاربران شده بود و رهاشدگی این سیستم عامل به حال خود برای آن افول بزرگی به شمار می‌رفت، یک سال بعد توسط سایر اعضای تیم خاتمه یافت. سروکله لنس دیویس که تقریبا اثری از او نبود پیدا شده و کنترل را به سایر برنامه‌نویسان این پروژه واگذار کرد. این پروژه با قدرت هر چه بیشتر توسط اعضایی که انگیزه کافی را داشتند ادامه پیدا کرد.

یک سال بعد CentOS نه تنها خود را از این وضعیت نجات داد، بلکه توانست گوی رقابت محبوب‌ترین سیستم عامل را از Debian بزرگ که هنوز نیز یکی از برترین توزیع‌های لینوکس است برباید. وقتی این اتفاق افتاد سیستم عامل CentOS توانسته بود آمار ایده‌آلی در حدود 30 درصد از وب‌سرورهای لینوکسی را به خود اختصاص دهد.

 

منبع در آمد CentOS چیست؟

ممکن است این سوال پیش بیاید که این سیستم عامل رایگان هزینه‌های خود را چگونه تامین می‌کند و منبع درآمد CentOS چیست؟!

در این مورد باید بگوییم که سیستم عامل CentOS هیچ فروشی ندارد و منبع درآمد آن تنها تامین سرمایه از طرف سازمان‌های اسپانسر و یا حمایت‌هایی به صورت Donate است که توسط کاربران برای این سیستم عامل ارائه می‌شود.

 

اساس معماری CentOS چیست؟

اکنون که دیدیم CentOS چیست و چه داستانی داشته است وقت آن رسیده است که به این موضوع بپردازم که معماری CentOS چیست و از چه گزینه‌هایی استفاده می‌کند. اصلی ترین گزینه‌ای که اکنون برای پایه سیستم عامل CentOS مورد استفاده قرار می‌گیرد، سیستم عامل RHEL است و تقریبا اثری از Caos و Tao وجود ندارد. RHEL در سیستم کاری خود از یک سورس‌کد غیررایگان استفاده می‌کند که خدمات آن به‌صورت دوره‌ای آپدیت شده و تمامی برنامه‌های پیاده‌سازی شده روی آن در بنیاد نرم‌افزاری برنامه‌های رایگان به ثبت رسیده است. یعنی می‌توان این سیستم عامل را یک توزیع غیررایگان اما تماما اوپن‌سورس از لینوکس دانست. این سیستم عامل اکنون به‌عنوان اصلی‌ترین گزینه برای توزیع فعلی CentOS معرفی می‌شود.

این سیستم عامل به‌طور‌کلی یک گنو (GNU) از RHEL می‌باشد اما به این دلیل که Redhat اجازه کپی‌برداری از این سیستم عامل را نمی‌دهد، CentOS به‌صورت کامل لوگوی خود را عوض کرده است و به یک سیستم عامل دیگر تبدیل شده است.

نکته قابل توجه در این مورد این است که Redhat نه تنها از این پروژه و کپی‌برداری شکایتی ندارد بلکه به‌صورت همکار نیز با این پروژه همکاری دارد و یکی از اصلی‌ترین اعضای Community مربوط به این سیستم عامل می‌باشد.

 

ورژن‌های مختلف CentOS

تاکنون ورژن‌ها و Releaseهای مختلفی از سیستم عامل CentOS ارائه شده است که در 6 ورژن عمومی طبقه‌بندی می‌شوند. نکته‌ای که در مورد شماره‌گذاری ورژن‌های مختلف سیستم عامل CentOS وجود دارد این است که این سیستم عامل مانند سایر اپلیکیشن‌ها نام‌گذاری می‌شود و ورژن این سیستم عامل به‌صورت یک عدد سه بخشی تغییر می‌کند. اولین عدد سه بخشی نشان‌دهنده ورژن اصلی سیستم عامل است و مربوط به سیستم عامل RHEL می‌شود. در واقع بازسازی هر ورژنی که ارائه می‌شود، شماره آن بر روی ورژن اصلی سیستم عامل قرار خواهد گرفت. اما عدد دومی وجود دارد که با نقطه جدا می‌شود.

این عدد نشان‌دهنده آپدیت‌هایی است که برای این سیستم عامل ارائه شده است. به‌عنوان مثال سیستم‌عامل CentOS 6.5 به این معناست که ورژن ششم از RHEL بازسازی شده است و برای آن تا کنون 6 بسته آپدیت ارائه شده است.

عدد سومی که در این سیستم عامل وجود دارد و می‌توان به آن اشاره نمود مربوط به ماه و تاریخ آپدیت است و یک عدد به نسبت طولانی‌تر می‌باشد که عموما به‌صورت یک عدد چهار رقمی نشان داده می‌شود. دو رقم سمت راست نشان‌دهنده ماه انتشار و دو رقم سمت چپ سال انتشار هستند. به‌عنوان‌مثال سیستم عامل CentOS 6.3.1110 به ما می‌گوید که سیستم عامل CentOS موردنظر ما در ماه دهم از سال 2011، سومین آپدیت خود را دریافت کرده و مربوط به RHEL نسخه ششم است.

در مورد ورژن‌ها و ریلیزهای سیستم عامل CentOS نیز می‌توان شش ورژن اصلی را نام برد. اولین ورژن تکمیل و حرفه‌ای از سیستم عامل CentOS که عرضه شد ورژن سوم این سیستم عامل بود که در سال 2004 به‌عنوان یک سیستم عامل رسمی معرفی شد.

ورژن‌ 4 در سال 2005 و ورژن ۵ در سال 2007 معرفی شدند و تا مدت‌ها از آنها استفاده شد. خصوصا ورژن پنجم این سیستم عامل که 10 سال از آن پشتیبانی شد و تا سال 2017 به‌عنوان یک سیستم عامل در حال سرویس‌دهی به سرورها بود. ورژن هفتم این سیستم عامل که در سال 2014 ارائه شد نیز همانند این ورژن از نسخه‌های معتبر است و قرار است تا سال 2024 آپدیت دریافت کند. این سیستم عامل تا الان که در هدف خود ثابت قدم بوده و پشتیبانی‌های خود را دریافت کرده است. در حال حاضر ورژن هشتم این برنامه در حال استفاده است که در سال 2019 معرفی شده است و آپدیت‌های آن اکنون نیز ارائه می‌شود.

ورژن‌های مختلفی که از سیستم عامل CentOS ارائه شده‌اند توانایی بالایی در ارائه خدمات به سرورها دارند، که این توانایی در سطح بالایی قرار گرفته است و خیلی از سرورهای دنیا خصوصا سرورهایی که برای خدمات وب از آنها استفاده می‌شود از این سیستم عامل استفاده می‌کنند. در ادامه به بررسی این مورد که دلیل این استفاده بالا از سیستم عامل CentOS چیست خواهیم پرداخت.

 

علت پرطرفدار بودن CentOS چیست؟

سیستم عامل CentOS یکی از سیستم عامل‌هایی است که بدون شک می‌توان به‌عنوان یک گزینه پرطرفدار برای وب‌سرورها و خیلی از سرور‌های اینترنتی آن را معرفی نمود. برای اثبات این حرف کافی است نگاهی به تعرفه‌هایی بیندازید که هاستینگ‌های مختلف برای فروش خدمات سرور ارائه می‌کنند. همه سرورها به سمتی می‌روند که از این سیستم عامل برای کار خود استفاده کنند و خدمات آن مورد توجه تمامی هاستینگ ها است.

اما علت چیست و چه چیزی باعث شده است تا CentOS جایگاه فعلی خود را به دست آورد؟ برای پاسخ به این سوال می‌توان این دلایل را معرفی نمود:

 

پایداری و Stable بودن

یکی از مهمترین اصولی که یک سرور اینترنتی می‌تواند به آن تکیه کند پایداری و Stable بودن سیستم عاملی است که از آن استفاده می‌کند. اما این پایداری در مورد CentOS چیست و به چه معنایی است؟

وقتی در مورد یک سیستم عامل از واژه پایدار یا Stable استفاده می‌شود به این معنی است که سیستم عامل تست شده است و ارورهای آن برطرف شده است. ثبات برای سیستم عاملی که روی یک سرور استفاده می‌شود موردی است که به هیچ عنوان نمی‌توان آن را نادیده گرفت. یک اشتباه در سرور می‌تواند منجر به وقوع فاجعه شود و اطلاعات زیادی از بین رفته و یا سرورها داون (down) شوند و ارائه خدمات متوقف شود. این توقف ارائه خدمات می‌تواند چندین سایت فروشگاهی یا موارد مشابه را به ایراد انداخته و باعث وارد شدن خسارت‌های مالی سنگینی شود.

پس لزوم استفاده از یک سیستم عامل امتحان پس‌داده و حرفه‌ای در هر سروری امری است که باید بیش از اندازه مورد توجه قرار گیرد. یک سیستم عامل تضمین شده مانند CentOS می‌تواند این نیاز را برطرف کند. CentOS با استفاده از هسته قوی‌ای که دارد یکی از پایدارترین و بدون ایرادترین توزیع‌‌های لینوکس شناخته می‌شود.

 

داشتن اساس سازمانی و Enterprise

برای مدیریت یک سرور، چه برای وب باشد و چه برای یک سازمان به یک دسته از امکانات حرفه‌ای نیاز است که شاید خیلی از این ماژول‌ها در عموم سیستم عامل‌ها موجود نباشد. علاوه بر آن بهینه‌سازی‌هایی باید برای پردازش‌های متناسب با وب و بار پردازشی جریان کاری صورت گیرد که این مورد هم باز می‌تواند مشکلات خاص خود را ایجاد کند.

اگر به نسخه‌های مختلف سیستم عامل‌ها دقت کرده باشید سطح سازمانی یا همان اینترپرایز یکی از بالاترین سطح امکانات را دارد و در بین سیستم عامل‌های مختلف بعضا قیمت بالاتری هم دارد. اکنون باید متوجه شده باشید که در این مورد علت خوب بودن سیستم عامل CentOS چیست و چطور می‌توان آن مورد را یک مزیت برای CentOS دانست.

CentOS بر روی هسته اصلی RHEL پیاده‌سازی شده است و این به این معناست که شما با قدرتمندترین سیستم عامل اینترپرایز از قدرتمندترین شرکت ارائه‌دهنده سیستم عامل‌های اینترپرایز سروکار دارید. پس می‌توان گفت که CentOS یک گزینه کاملا اینترپرایز است و ماژول‌ها و بهینه‌سازی‌هایی که برای یک سرور سازمانی و یا وب سرور نیاز است به صورت پیش‌فرض و همین‌طور سازگار با سایر کدها مانند PHP ارائه شده است.

 

امنیت بالا

یکی دیگر از مسائلی که می‌توان در مورد تفاوت‌های CentOS با سایر سیستم عامل‌ها در نظر گرفت و نقطه برتری CentOS معرفی کرد بحث امنیت است. امنیت یک سیستم عامل تضمین می‌کند که آیا سیستم کاری که قرار است انجام دهد را انجام می‌دهد یا خیر. حالتی را در نظر بگیرید که شخص سومی با تزریق کد و یا هر روش دیگری سیستم عامل سرور شما را آلوده کرده و داده‌های شما را از بین برده است. این وضعیت اسف‌بارتر خواهد شد اگر این شخص از اطلاعات شما نیز سواستفاده کند. آن‌وقت چگونه می‌توان به سیستم و شبکه اعتماد کرد.

اگر با این تفکر به سرور خود که CentOS روی آن نصب است نگاه کنید و برای این سیستم عامل یک رابط کاربری به شکل صورت تصور کنید، حتما خواهید دید که به شما لبخند می‌زند و از این فکر خنده‌اش گرفته است. CentOS یکی از کم‌عیب‌ونقص‌ترین سیستم عامل‌های لینوکس است که می‌توان حتی روی امنیت آن قسم خورد!

 

قابلیت مدیریت حرفه‌ای

خیلی از سیستم عامل‌ها مانند Ubuntu برای شما یک تنظیمات ساده را با گزینه‌های زیاد فراهم می‌کنند که می‌تواند در سرور بسیار کاربردی و حرفه‌ای باشد. اما آنچه که سیستم عامل CentOS در این مورد در اختیار ما قرار خواهد داد فوق‌العاده است. شما نمی‌توانید تنظیمات CentOS را روی سیستم عامل دیگری مشاهده کنید.

سیستم عامل CentOS به شما این قابلیت را می‌دهد که به وسیله کدنویسی‌های لازم حتی درون هسته هم دست ببرید و تا پایین‌ترین لایه‌ها پیشروی کنید. CentOS در برابر تغییرات و تنظیمات مختلف بسیار منعطف بوده و شما می‌توانید هر ماژولی که فکرش را بکنید روی آن فعال کرده و یا غیرفعال کنید.

هر چند این تغییرات به دانش بالایی نیاز دارد و شاید در ابتدا کمی سخت به نظر برسد و کاربران را به این نتیجه برساند که سایر سیستم عامل‌ها بهتر خواهند بود. اما بالاخره بین رکاب زدن روی دوچرخه و خلبانی با یک هواپیما تفاوت‌هایی وجود دارد. سیستم عامل CentOS با قابلیت‌های تنظیمات ویژه خود به شما دو بال برای پرواز خواهد داد.

دلایل گفته شده تا اینجای کار برای ایده آل کردن CentOS برای وب‌سرورها و سرورهای سازمانی کافی است. اما رقبایی هم وجود دارند که خود را به سطحی رسانده‌اند که بتوان گفت در رقابت با CentOS هستند و بعضا در جایی هم پیشی گرفته‌اند.

 

آیا گزینه بهتری وجود دارد؟

تا اینجا در مورد CentOS موارد جالب توجه زیادی را بررسی کرده‌ایم و دیدیم که چگونه توانسته است خود را به یک گزینه ایده‌آل تبدیل کند. اما بقیه توزیع‌ها نیز رشد خوبی داشته‌اند و سیستم عامل‌هایی مانند SUSE Enterprise و یا Ubuntu توانسته‌اند خود را وارد این بازی کنند. البته نمی‌توان از رقیب سنتی CentOS یعنی لینوکس Debian چشم‌پوشی کرد که بیشترین نصب و بیشترین کاربر را در بین تمامی لینوکس‌ها دارد.

به‌صورت عمومی برای موارد سرور اکنون رقابت به جایی کشیده شده است که سیستم عامل CentOS و Ubuntu روبه‌روی هم قرار گرفته‌اند و معمولا به جای هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مورد Ubuntu باید گفت که یک سیستم عامل سبک، قوی، دارای رابط کاربری زیبا و تقریبا بالاتر از سایر سیستم عامل‌ها است و در شبکه و سرور نیز مزایایی را دارد اما از نظر امنیتی و پایداری کمی از CentOS عقب‌تر ایستاده است.

رقابت با Debian کمی سنگین‌تر از سایرین می‌باشد و پایداری و همین‌طور امنیت این سیستم عامل می‌تواند از CentOS پیشی بگیرد اما از نظر رابط کاربری و سرعت در انجام دستورات مورد نیاز برای وب مانند کدهای PHP، سیستم عامل CentOS توانسته یک قدم جلوتر قرار بگیرد. همین‌طور سیستم عامل OpenSUSE نسخه اینترپرایز نیز از نظر پایداری کمی عقب‌تر است، اما با توجه به اینکه مدت زیادی را به ارائه سرویس به سیستم‌های لپتاپ و دسکتاپ خانگی مشغول بوده و از این نظر خود را ثابت کرده است، طرفداران زیادی دارد. به‌طورکلی می‌توان گفت این رقابت بین سیستم عامل‌ها موردی است که بستگی به نیاز شما دارد.

اگر فکر می‌کنید برای سرور خود نیاز به یک سیستم عامل حرفه‌ای دارید که در سطح بالایی قرار بگیرد و مختصر و مفید باشد CentOS گزینه خوبی برای شما خواهد بود.

 

نتیجه‌گیری

در این مطلب به این موضوع که CentOS چیست پرداختیم و آن را به‌طور کامل بررسی کردیم. سیستم عامل CentOS یک توزیع حرفه‌ای از لینوکس است که با توجه به ساختاری که دارد می‌تواند به‌خوبی در سرورها به کار گرفته شود و امروزه خیلی از سرورها وجود دارند که به پایداری، امنیت، سرعت و آپشن‌های مدیریتی CentOS وابسته هستند. CentOS رقبایی مانند Ubuntu نیز دارد که در کشمکش با آنها است و اگر نیاز دارید تا یک دید بزرگتر برای انتخاب سیستم عامل سرور خود داشته باشید باید به آنها نیز نگاهی بیندازید.